AMSTERDAM - Een jaar na 11 september worstelen de inlichtingendiensten nog steeds met het ongenaakbare terreurmonster Al-Qaeda. In heel Europa wordt jacht gemaakt op kopstukken uit het leger van Osama bin Laden. Ook Nederland zet alles op alles om nieuwe aanslagen te voorkomen. Zo werden afgelopen week zeven vermeende leden van Al-Qaeda in hechtenis genomen - zij worden onder andere verdacht van 'hulp aan de vijand in tijd van oorlog'. In het onderzoek naar de aanslagen in de VS is gebleken dat Nederland een belangrijke uitvalsbasis is voor de 'jihad', de gewapende strijd tegen vijanden van de islam. Het netwerk steunt deels op liefdadigheidsinstellingen. Eén van de grondleggers is de voortvluchtige topterrorist Chafiq Ayadi, die in het bezit blijkt te zijn van een zakenvisum voor ons land. Als spin in het web fungeert de Saoedische zakenman Wael Jalaidan, volgens de VS medeoprichter van Al-Qaeda en 'chef logistiek' van Bin Laden. Ook Jalaidan is in Nederland geweest om 'zaken' te doen. Eén van zijn 'discipelen' is de Marokkaan Mohammed Cheppih (25), die bevriend blijkt te zijn met een lid van de opgerolde Al-Qaeda-cel in Eindhoven. Cheppih zwaait in Tilburg de scepter over de Nederlandse tak van de Moslim Wereld Liga. De organisatie is door de nabestaanden van 11 september in de VS aangeklaagd als financier van Al-Qaeda. Cheppih over Bin Laden: "Hij heeft alles achtergelaten om zijn idealen na te streven."

Tot voor kort was de Nederlandse tak van de vermeende terreurdekmantel Benevolence gevestigd in een voormalig zusterklooster in het Limburgse Eckelrade. (Foto: Dierk Hendriks)

Ze reizen keurig in het pak de wereld rond met een zakenvisum in het paspoort, de moslimbroeders die de heilige oorlog van Osama bin Laden tegen het Westen ondersteunen. Zo ook Chafiq Ayadi, een in Tunesië geboren fundamentalist die in 1995 op het kantoor verscheen van de Utrechtse advocaat J. Bos. "Hij wilde een soort islamitische Novib oprichten en hij had ook een zakelijk conflict over de levering van zo'n 300 schapen aan Bosnië", zo herinnert de advocaat zich. "Hij gaf een adres op in Karlsruhe, maar hij was verspreid door Europa actief."

Bos verwees Ayadi door naar de notaris. Daar verscheen vervolgens de Utrechtse gemeenteambtenaar Mohammed Choua als de officiële oprichter van de stichting Muwaffaq ('Gezegende Hulp') met als doel: 'het verlichten van het lijden van personen als gevolg van oorlogen, revoluties, natuurrampen en honger'. Het werkelijke doel was volgens de Amerikaanse regering echter de ondersteuning van terrorisme. Muwaffaq staat op de zwarte lijst van terreurorganisaties; Ayadi geldt nu als één van de meest gezochte terroristen ter wereld. Kort voordat eind vorig jaar zijn tegoeden werden bevroren, sloeg Ayadi op de vlucht.

Volgens advocaat Bos bestaat de stichting in Utrecht nog wel, maar leidt de organisatie een zieltogend bestaan. Gemeenteambtenaar Choua, tevens bestuurslid van de islamitische school Aboe Daoed, was in de ogen van Bos te goeder trouw en zou niets hebben geweten van de geheime activiteiten van Muwaffaq.

De organisatie, die vanuit een glanzend kantoorpand in Jeddah - aan de Rode Zee in Saoedi-Arabië - wordt geleid door de puissant rijke zakenman Yassin al-Qadi, zou volgens de VS minstens drie miljoen dollar hebben doorgesluisd naar Bin Laden. Het geld was afkomstig van de jetset in het koninkrijk, waar na afloop van de Golfoorlog tegen Irak in 1991 werd besloten de banden met de fundamentalisten (de zogeheten 'Wahabieten') nauwer aan te halen. Muwaffaq was volgens de VS onderdeel van deze campagne, die er mede op gericht was om de bouw van moskeeën in Europa te financieren.

Maar er was meer aan de hand: in het diepste geheim zou de koninklijke familie van Saoedi-Arabië in 1996 een 'niet-aanvalsverdrag' hebben gesloten met het leger van Bin Laden. Volgens de Franse inlichtingendienst is dit akkoord tot stand gekomen tijdens een bijeenkomst in Parijs. Saoedische prinsen zouden circa 300 miljoen dollar hebben betaald aan Al-Qaeda in ruil voor de belofte dat de terroristen geen Saoedische doelen aanvallen.

Dit blijkt uit de omvangrijke schadeclaim waarmee nabestaanden van de slachtoffers van 11 september de vermeende financiers van Bin Laden in de VS willen laten boeten voor het verlies van hun geliefden. Zoals deze krant onlangs meldde, zijn ook twee Saoedische bestuursleden van de Amsterdamse moskee El Tawheed aangeklaagd door de meer dan 500 nabestaanden, die duizend miljard dollar aan schadevergoeding eisen van een hele reeks 'terreursponsors'. De twee omstreden bestuurders van de moskee in oud-West, de sjeiks Mansour al-Kadi en Aqeel Abdulaziz al-Aqeel, zetelen in de top van de islamitische liefdadigheidsstichting Al Haramain, die als dekmantel zou hebben gediend voor terreur.

De Nederlandse Haramain-vestiging werd in hetzelfde jaar opgericht als de Utrechtse Muwaffaq-tak.

In het wereldwijde onderzoek naar de vertakkingen van Al-Qaeda is naar voren gekomen dat moslims in Nederland sinds eind jaren negentig een belangrijke rol hebben gespeeld bij het opbouwen van een ondersteunend netwerk voor terroristen van Al-Qaeda. Sommige activiteiten bleven niet onopgemerkt bij de veiligheidsdiensten. Zo constateerde de BVD in 1998 dat het Utrechtse Muwaffaq een met Saoedisch geld gefinancierde organisatie is die belangrijk is voor de activiteiten van radicale moslims.

Bij wijze van 'risicomanagement' worden al enkele jaren tientallen personen en diverse organisaties nauwlettend in de gaten gehouden. Sommige vertegenwoordigers van de moslimgemeenschap gaan er zonder meer vanuit dat zij op het radarscherm van de geheime dienst verschijnen. "Oh ja", zegt Mohammed Cheppih, "ik ben ervan overtuigd dat mijn telefoon wordt afgetapt." De 25-jarige Cheppih treedt steeds vaker op de voorgrond als 'woordvoerder' van de moslimgemeenschap.

Zo verscheen hij deze week in het tv-programma B&W om commentaar te geven op de bliksemactie waarbij zeven vermeende leden van Al-Qaeda werden vastgezet. Cheppih verklaart tegenover deze krant dat één van de verdachten een goede kennis van hem is. "Het gaat om een asielzoeker die al zo'n vier jaar in Eindhoven verblijft. Ik ken hem persoonlijk heel goed en volgens mij is er niets aan de hand met die jongen."

De Marokkaan treedt ook op als woordvoerder namens de families van de twee moslimjongeren die begin dit jaar in Kasjmir werden doodgeschoten. De jongens, Ahmed el-Bakiouli en Khalid el-Hassnaoui, zouden volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (voorheen BVD) door extremisten zijn geronseld voor de jihad.

Het tweetal bezocht regelmatig de Al Fourkaan-moskee in Eindhoven; de moskee biedt ook onderdak aan de stichting Al Ouakf Al Islami, waarmee de familie El-Bakiouli was verbonden. Cheppih is een huisvriend van de familie en is goed bekend met de stichting, die volgens de veiligheidsdienst met Saoedisch geld probeert de integratie van moslimjongeren te frustreren.

Cheppih is sinds 2000 voorzitter van de Nederlandse vestiging van de Moslim Wereld Liga, één van de grootste islamitische organisaties ter wereld. In het najaar van 2000 organiseerde de vanuit Mekka gefinancierde Liga in Doorn een conferentie van radicale moslims. Daarbij werd besloten meer missiewerkers en geld vrij te maken om jongeren tot de islam te bekeren en assimilatie te voorkomen.

Maar de Moslim Wereld Liga zou meer activiteiten ontplooien en fungeren als dekmantel voor Al-Qaeda. Dat beweren althans de advocaten van de 11 september-nabestaanden in de VS, die ook de Liga aansprakelijk hebben gesteld voor de aanslagen.

De Nederlandse tak van de Liga is gehuisvest in een wit kantoorgebouw aan de Hasseltstraat in Tilburg. Het pand is sinds 1985 eigendom van de Muslim World League in Mekka. Cheppih runt op zijn privé-adres verder het bedrijf 'Mekka Services' voor vertalingen en bedevaartsreizen. Hij heeft naar eigen zeggen tot 1999 in Saoedi-Arabië onder andere islamitisch recht gestudeerd. Daarna ging hij aan de slag voor het Saudi Joint Relief Committee in Kosovo en Bosnië. Zijn 'supervisor' daar was Wael Jalaidan - een zakenman uit Jeddah, die door de VS is geïdentificeerd als

mede-oprichter van Al-Qaeda en 'chef logistiek' van Bin Laden. Jalaidan is evenals de voortvluchtige topterrorist Ayadi in Nederland geweest.

"Het is heel makkelijk om een sticker op iemand te plakken", zegt Cheppih. "Ik ken Jalaidan persoonlijk en hij heeft wereldwijd ontzettend veel betekend voor het humanitaire werk vanuit Saoedi-Arabië."

Volgens de Amerikanen is de Liga de 'moeder' van twee andere vermeende Al Qaeda-dekmantels: Rabita Trust, geleid door Jalaidan, en de International Islamic Relief Organization (IIRO). Deze laatste instelling werd onder andere vanuit de Filippijnen aangestuurd door Mohammed Jamal Khalifa, een zwager van Osama bin Laden. Khalifa zou contacten hebben gehad met de groepering die in 1993 de eerste aanslag op het World Trade Center in New York pleegde.

Via de zwager van Bin Laden werden volgens de advocaten van de nabestaanden ook gelden doorgesluisd naar de Benevolence International Foundation (BIF). Ook deze als terreurtentakel beschouwde organisatie heeft een vertakking in ons land: de stichting Benevolence International Nederland. In het bestuur zitten twee Saoedi's uit Jeddah en twee Soedanezen. Eén bestuurder staat ingeschreven op het adres van BIF in de Soedanese hoofdstad Khartoum, waar Bin Laden zijn zenuwcentrum had tussen 1991 en 1996, het jaar waarin hij werd uitgewezen naar Afghanistan.

In april werd de Amerikaanse topman van BIF, Enaam Arnaout, gearresteerd; in de aanklacht worden tal van verbanden gelegd met Bin Laden en Al-Qaeda. De Nederlandse voorzitter van BIF, de Marokkaan Mokhtar 'André' Naas, reageert verbaasd op de connecties: "Ik weet echt van niets", zegt de maatschappelijk werker wanneer we hem opzoeken op het adres van BIF in het dorpje Eckelrade. Hier, op het Limburgse platteland even buiten Maastricht, belegde Naas af en toe een vergadering. Maar daar bleef het volgens hem bij; de stichting verkeert volgens hem in geldnood.

"Een tijd geleden raakte ik bevriend met een Soedanees die in Nederland medicijnen studeert", vertelt Naas. "Hij stelde me voor een stichting op te richten om de mensen in Afrika te helpen. De twee Saoedi's die in het bestuur zitten ken ik niet echt. Ik heb ze bij de notaris gezien voor de oprichting, ze zijn erbij gehaald door de Soedanees. Hij zei dat ze rijk waren en voor de Saoedische overheid werkten."

Naas zegt niet geweten te hebben dat het Soedanese kantoor van BIF volgens de Amerikanen deel uitmaakte van het conglomeraat van Bin Laden in Khartoum. De terreurleider had zijn hoofdkwartier in de nabijheid van de BIF-burelen. Sinds kort geldt Soedan mogelijk opnieuw als uitvalsbasis van Al-Qaeda. Volgens inlichtingendiensten is onlangs een grote partij goud naar Soedan gesmokkeld door de terreurbende. De berichten komen kort na een rapport van de Verenigde Naties waarin wordt vastgesteld dat de internationale campagne om de geldbronnen van Al-Qaeda af te snijden is vastgelopen. Volgens het VN-rapport is de organisatie springlevend.

Mohammed Cheppih vindt het allemaal zwaar overtrokken. Gezeten aan een groot bureau in het kantoor van de Moslim Wereld Liga in Tilburg haalt hij fel uit naar de VS: "Al die Al-Qaeda-connecties worden vreselijk opgeblazen door de Amerikanen. Het gaat hier volgens mij om een hele beperkte organisatie. Ik ben er persoonlijk niet van overtuigd dat Bin Laden schuilgaat achter de aanslagen."

"Voor mij is niet duidelijk door wie de kapers zijn gestuurd, ik heb nog geen enkel bewijs gezien", zo vervolgt Cheppih. "Kijk, Bin Laden is een Saoedi en Amerika is zijn grootste vijand. Saoedi-Arabië is ons als Saoedi's ontnomen, dat gevoel leeft heel sterk. En Bin Laden is iemand die alles heeft achtergelaten om zijn idealen na te streven. Terreur zaaien doe je om een staat te vernietigen die onterecht bezig is. Daarom geloof ik niet dat er in Nederland terroristen rondlopen, tenminste nog niet. Nederland heeft nog een veel te goede reputatie."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 7 september 2002