NIJMEGEN - Er loopt een flinterdun voetballijntje van Wit-Rusland naar Nederland. In de geschiedenis speelden er slechts vier Oostblokkers uit Minsk op onze nationale velden. En ze kwamen allemaal op bijzondere wijze in ons land terecht. Zo was Andrej Zygmantovich de eerste in seizoen 1991-1992. Hij werd door de supporters van FC Groningen na een jaar tot speler van het seizoen verkozen. "Wij kwamen aan hem via bakker Hendriks uit Zuidoost-Drenthe. Die deed veel zaken in Polen. Ik heb zelf de onderhandelingen nog gedaan", zegt Henk Nienhuis, destijds directeur in het Oosterpark. "Dat verliep best makkelijk, want we hadden met zakenmensen te doen en het ging om een redelijk contract. Later bleek het pure handel: hij moest doorbreken en worden doorverkocht. Maar die afspraken tussen de bakker en Wit-Russen kende ik niet."
Zygmantovich was zelfs een goede international, die in het jaar 1995 tweemaal uitkwam tegen Oranje. Na FC Groningen speelde hij nog een aantal jaren bij Racing Santander in Spanje.
|
Pavel Michalevitch (r) zl oregn de vrrichtingen van zijn landgenoot en vriend Sergej Sjtanjoek met Wit-Rusland aandachtig volgen. Hans Gerits (midden) haalde de Wit-Rus ooit naar Nederland, samen met Poutlo en Stjanjoek. Zoon Jochem Gerrits speelt bij JVC Cuijk samen met de man uit Minsk.
|
In Nijmegen ligt de tweede connectie. Jeugdvoorzitter Hans Gerrits van amateurclub Quick zorgde eerst voor een uitwisselingsprogramma met Dynamo Minsk en haalde later drie jeugdspelers naar zijn vereniging. "Het eerste contact kwam tot stand via de dammer Gantwarg. Die was net wereldkampioen geworden en had daarmee de status van 'Godfather' in Wit-Rusland. Ik leerde hem hier kennen en hij kwam met het voorstel tot uitwisseling."
De Sovjet-voetballers bevielen Quick goed. Opvangfamilies wilden vervolgens Oleg Poutilo en Pavel Michalevitch voor een langere periode terughalen. "Maar er wilde nog een jongen komen. Dat was Sergej Sjtanjoek. Dat is de speler die destijds na een jaar terugkeerde naar Dynamo Minsk, vijf jaar speelde bij Dynamo Moskou en nu bij Stoke City zit. Na al die omzwervingen heb ik het contact met hem verloren, maar hij speelt zaterdagavond tegen Ruud van Nistelrooy. En ik heb hem destijds negen maanden in huis gehad", herinnert Gerrits zich nog goed.
Het was nog een hele toer om het trio begin jaren negentig naar Quick te krijgen. "De eerste missie per trein mislukte. Drie dagen later ben ik per vliegtuig teruggegaan. Ik nodigde alle hoogwaardigheidsbekleders voor een etentje uit. Het leek wel de KGB. Toen er een pak geld op tafel kwam, was het snel geregeld."
Het was nog in de tijd dat Wit-Rusland deel uitmaakte van de Sovjet-Unie. Het drietal werd door Gerrits in Holland van de trein gehaald voor hun opleiding bij Quick. "Alles wat ze meebrachten zat in een plastic tas. Het eerste wat we deden was voetbalschoenen kopen. Ze wisten door het enorme aanbod absoluut niet meer welke ze moesten nemen. Waren helemaal overdonderd. Met die jongens hebben wij met Quick dat jaar nog het bekende Eurosportring-toernooi van Klaas Nuninga in Amstelveen gewonnen." Michalevitch relativeert een beetje: "Nou ja, plastic zak. We hadden een koffertje. Met twee onderbroeken, twee broeken en twee T-shirts. Toen begon het grote avontuur. Aanvankelijk wisten wij niet beter, we hadden als jonge gasten ook niet in de gaten wat er in ons land allemaal gebeurde. Maar later kwamen wij er wel achter dat we via het voetbal hogerop konden komen. Er ging hier een wereld voor ons open. Het was een shock voor ons. Quick wilde een aanvaller, een middenvelder en een verdediger om elke linie te versterken. En het is met ons alle drie eigenlijk wel goed afgelopen."
Ajax had zelfs nog belangstelling voor Sjtanjoek, die echter een te orthodoxe 'Russische' libero bleek. Michalevitch kwam als eerste bij NEC terecht, waar een zware achillespeesblessure twee jaar geleden een eind maakte aan het verblijf in De Goffert. Gerrits heeft nog altijd contact met hem, temeer daar hij nu met zijn zoon Jochem (doelman) bij JVC Cuijk voetbalt. En met Poutilo. Die verhuisde na zijn periode bij NEC naar het Belgische Kapellen, vervolgens naar Osnabrück en zit nu in de regionalliga bij SV Kleve. Hij woont in Duitsland, net over de grens bij Nijmegen.
Michalevitch en Poutilo waren in Minsk al jeugdvrienden. Beiden zijn getrouwd met een Nederlandse. Michalevitch is ook al vader. Poutilo verdient zijn geld nog steeds met voetballen. Hij wil best terug naar Nederland, maar kan in tegenstelling tot in Duitsland geen tewerkstellingsvergunning krijgen als voetballer. "Niemand kan mij uitleggen hoe de regels precies zijn. Ik hoor steeds een ander verhaal. Nu ik getrouwd ben, zal het denk ik geen probleem meer zijn in Nederland te wonen als ik dat wil." Zegt hij, terwijl er door andere, jaloerse vreemdelingen destijds al gedreigd werd met juridische stappen tegen het verblijf van de jonge voetballers. Een ruzie die uiteindelijk werd gesust.
Heel soms komen ze Sjtanjoek, die bijna een jaar ouder is, nog tegen. In Minsk, als er kerst wordt gevierd bijvoorbeeld. Zaterdag gaan beiden kijken naar hun voormalige jeugdvriend, die destijds al bij ze in de buurt woonde in de hoofdstad van Wit-Rusland. "Hij heeft het het verst geschopt", zegt Poutilo, die telefonisch nog af en toe contact met hem onderhoudt. "Maar hij was niet de beste. En ook niet de meest fanatieke van ons drie. Misschien wel de meest gelukkige." Michalevitch: "We waren alle drie gelijk. Hij heeft zich via Dynamo Minsk in het nationale team gespeeld en heeft daarmee zijn loopbaan alsnog gered. Alleen is het alweer zes jaar geleden dat ik hem gezien heb. Hij was altijd al een beetje een 'loner', een wat geslotener type."
Die 'loner' moet morgen de eer van Wit-Rusland redden en daarmee ook van supporter/dictator/president Alexander Lukasjenko. "Door hun gebrek aan geld zijn mijn contacten met Wit-Rusland verwaterd", zegt Gerrits. "Maar de mensen daar zijn banger voor de maffia dan voor de geheime politie." Inmiddels koestert de man, die na veertig jaar sinds een paar maanden jeugdvoorzitter af is, de band met zijn voormalige pupillen. Ze komen nog wel eens langs bij Quick. "Dat is een bepaalde liefde. Ze worden er door iedereen op handen gedragen. Het is toch iets heel bijzonders geweest."
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}