door Alexandra van den Bos en Annet de Jong DEN HAAG - Nepaannemers hebben jarenlang geprofiteerd van het ondergrondse systeem van aannemers om onderling het werk te verdelen en prijsafspraken te maken. Bedrijfjes die niet serieus een bouwopdracht wilden binnenslepen, maar wel het extra geld dat te verdelen was, reden met busjes de illegale bijeenkomsten af.

Om te voorkomen dat de ongewenste indringer uit de school zou klappen, ging hij meestal weer naar huis met een tegoed van enkele tienduizenden guldens.

Dit bleek gisteren uit de verklaring van getuige J. Swank voor de parlementaire enquêtecommissie bouwnijverheid. Volgens de districtsdirecteur van KWS waren de meeste aannemers alleen uit op de klus en absoluut niet op geld.

"Er waren wel bedrijven die kwamen om geld af te troggelen. Die dreigden dan in te schrijven op de kale kostprijs", aldus Swank. De louche bedrijven, met vaak alleen een postbus en een boekhouder, werden dan tevredengesteld met een geldbedrag "in de kantlijn", dat ze later nog eens konden verzilveren.

Bronnen in de bouwwereld bevestigen het bestaan van 'cowboyaannemers', die alleen uit waren op geld of een tegoed in de boeken en nooit de intentie hadden om een werk uit te voeren. Ook de tipgever van de bouwfraude Ad Bos maakte hiervan melding.

Volgens ingewijden hadden deze 'aannemers' een envelop bij zich waarin alleen een krant zat om de indruk te wekken dat het om een serieuze offerte ging. Er zijn gevallen bekend waarin deze bedrijfjes door grotere bouwers werden 'weggekocht' voor vele duizenden guldens om hen uit te schakelen bij een grote opdracht.

Bij vooroverleg konden alle aannemers die de opdracht niet kregen, rekenen op een papieren geldbedrag. Het ging hier volgens Swank niet om 'echt geld' maar om een fictieve boete, die pas moest worden betaald als de aannemer die het werk wél had gekregen de volgende keer niet een stapje opzij zou doen: "Het is een 'penalty' voor als jij nooit eens werk terugkrijgt."

Volgens Swank is er in de bouwwereld halverwege de jaren '90 serieus geprobeerd om te stoppen met het vooroverleg, dat door Europese regelgeving illegaal was geworden. De hardnekkige gewoonte bleek echter niet uit te roeien. "Langzaam kwam het weer op gang. Je was een paria als je zei dat je niet wilde vergaderen."

De KWS-topman verklaarde net als veel vorige collega-bouwers in eerdere verhoren dat er "absoluut geen prijsopdrijving plaatsvindt". Swank stelt dat de bouwers elkaar geen goede prijs gunden, maar wel het werk en de algemene kosten. "Het is zakelijk dom om een ander een hogere prijs te gunnen", zo verklaarde hij.

De openbare verhoren van de enquêtecommissie dreigden gisteren even stil te vallen, omdat de drie getuigen van KWS van hun advocaat het advies hadden gekregen om gebruik te maken van hun zwijgrecht. Topman Hazewinkel besloot toch te getuigen en riep Swank en adjunct-directeur Wouda op hetzelfde te doen. Voor het verrekenen van de bedragen in de kantlijn had KWS een ingenieuze schaduwadministratie in het leven geroepen, namelijk het MIB in Soest. De geheime boekhouding is inmiddels door de papiervernietiger gegaan, verklaarde Swank.

Hazewinkel verklaarde gisteren plechtig dat hij geen weet had van dit systeem van werkverdeling en prijsafspraken.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 5 september 2002