door Alexandra van den Bos en Annet de Jong DEN HAAG - De zes grootste bouwbedrijven in Nederland hebben eind vorig jaar geprobeerd het op een akkoordje te gooien met de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), zodat ze niet zouden worden gestraft voor illegale prijsafspraken en oneerlijke concurrentie.
HBG, KWS, Heijmans, Ballast Nedam, BAM en Boskalis waren bereid een boekje open te doen over de jarenlange illegale praktijken bij aanbestedingen als de NMa de zaak verder zou laten rusten en een generaal pardon zou verlenen.
Deze onthulling deed gisteren topman J. van den Hoven van bouwbedrijf Heijmans tegenover de parlementaire enquêtecommissie. Volgens Van den Hoven kregen de bouwers nul op het rekest bij NMa-directeur Kist. "Als het moest" waren de bouwers zelfs bereid een afkoopsom te betalen, getuigde hij. "We wilden een streep zetten door het verleden."
De voorzitters van de grote bouwbedrijven belegden eind vorig jaar een spoedvergadering nadat de bouwfraude via klokkenluider Ad Bos in het nieuws kwam. Behalve de poging tot schikking met de NMa spraken ze af dat er met onmiddellijke ingang geen reisjes meer met de branchegenoten zouden worden gemaakt.
"Dat soort reisjes biedt de mogelijkheid tot klef gedrag", aldus Van den Hoven, die meent dat de bouwers "de kat niet op 't spek moeten binden".
Van den Hoven beweerde tot grote ergernis en ongeloof van de commissie dat hij nog nooit van zijn leven een schaduwadministratie heeft gezien en dat Heijmans er ook geen had. Van het jarenlange vooroverleg wist hij volgens eigen zeggen niets, tot het tijdperk-Ad Bos.
De openbare verhoren maakten gisteren ook duidelijk dat acht grote wegenbouwers in Noord-Holland, de zogeheten NH8, onderling vrijwel al het grote werk in de provincie verdeelden. Dat gold ook voor de grote projecten op de luchthaven Schiphol. Bovendien schermden de bouwers de markt af doordat zeven van de acht bedrijven samen eigenaar van het asfaltproductiebedrijf APNH zijn.
In de meeste gevallen hadden de aannemers die bij de NH8 achter het net visten bij een aanbesteding een fors bedrag aan 'monopoliegeld' tegoed, waarmee ze rechten opbouwden om een volgende klus binnen te slepen. Dit 'werktegoed', dat in de tonnen kon lopen, werd door Ph. Groen, directeur projecten van bouwer Vermeer, omschreven als "pepernoten". In andere gevallen ging het echter wel degelijk om echt geld, dat werd verrekend door het opstellen van valse facturen. De schaduwadministraties waarin de werkverdeling wordt bijgehouden, blijken op grote schaal te zijn vernietigd nadat het openbaar ministerie en de Tweede Kamer zich met de bouwfraude gingen bemoeien. Volgens regiodirecteur J. Folkerts van Ballast Nedam ging het om "twee A-4'tjes in een bureaula", die hij eind vorig jaar in opdracht van de directie vernietigde. "Na Zembla mocht er op straffe van ontslag geen vooroverleg meer plaatsvinden."
Ook J. de Bie, de controller van Ballast Nedam, vernietigde de geheime administratie, die uit enkele papieren en een paar diskettes bestond. "Er werden bouwbedrijven binnengevallen. Ik wilde mijn gezin er niet mee belasten."
B. ter Hoeve van HBG Civiel overhandigde juist wel een "schriftje" met de schaduwadministratie aan de commissie, om te laten zien dat het "allemaal wel meevalt".
De getuigen verklaarden gisteren dat er beslist geen sprake van prijsopdrijving is. "We hebben niet overvraagd en de opdrachtgever is niet benadeeld", aldus Folkerts van Ballast Nedam. In een enkel geval, als de bouwers de verleiding niet konden weerstaan, werd de prijs enkele tientallen procenten opgedreven, aldus Ter Hoeve.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}