door Alexandra van den Bos en Annet de Jong DEN HAAG - De omstreden aanbesteding van de Noord-Zuid metrolijn in Amsterdam blijft na een marathonsessie van de parlementaire enquêtecommissie een schimmige affaire. De getuigen speelden elkaar gisteren in een soort welles-nietes spel de zwartepiet toe. De commissie onder leiding van Marijke Vos vermoedt prijsopdrijving en oneerlijke concurrentie, maar de verantwoordelijke wethouder Dales durft hier niet aan. "Je zult van mij niet horen dat de gemeente Amsterdam is bedonderd."
De in eerste instantie mislukte aanbesteding kwam volgens getuige J. Kroezen van het bouwbedrijf Heijmans doordat de ambtenaren van de gemeente Amsterdam niet kunnen rekenen. Daardoor lagen de prijzen van de bouwers tot maar liefst 115 procent boven de begroting van de gemeente Amsterdam, zo stelt hij. Kroezen noemde de eerste begroting "volslagen belachelijk". Geen bouwer kon voor dat bedrag de metrolijn aanleggen, want dat zou "harakiri" betekenen, oftewel "commerciële zelfmoord". "Ik heb geen zin in een Haagse tramtunnel-toestand", aldus Kroezen.
Getuige J. Bosch, bouwmanager van de gemeente Amsterdam, vermoedde echter onmiddellijk dat er iets niet in de haak was, maar had geen concrete aanwijzingen, behalve bijvoorbeeld dat de betonprijzen van de bouwers erg hoog lagen. Verder hingen de bouwbedrijven een fors prijskaartje aan hun begroting om de risico's van het bijzondere metroproject af te dekken. Mede daardoor werd de begroting van de stad Amsterdam daarna met 30 procent opgehoogd.
Een cruciale rol in de verhoren speelde gisteren een vertrouwelijke e-mail van bouwer Heijmans die per abuis bij de gemeente Amsterdam was beland. In de ogen van de parlementaire enquêtecommissie een uiterst belangrijk bewijsstuk dat er geen sprake is van een eerlijke markt. De e-mail was gericht aan onderaannemer Soletanche, met wie Heijmans een exclusieve werkovereenkomst heeft. Uit het schrijven kan worden opgemaakt dat Heijmans een stokje wilde steken voor een deal die Soletanche wilde aangaan met de Duitse concurrent van Heijmans, het bedrijf Max Bögl.
Deze Duitse nieuwkomer had de aanbesteding van het station Rokin binnengesleept en had bovendien een veel lagere prijs dan alle Nederlandse bouwbedrijven. Kroezen ontkende ten stelligste dat hij probeerde een prijsafspraak te maken. Hij stuurde het bericht "in uiterste pissigheid" en had achteraf spijt. Verder was er in zijn ogen niets mis met de mail. Hij voelt zich "beklad" door de publiciteit die erover ontstond. "Het NMa-gehalte van deze e-mail was niet zo hoog", aldus Kroezen, die wel de dag erna een aangepaste e-mail stuurde die was opgesteld door zijn advocaat.
De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) kreeg de e-mail pas van de gemeente Amsterdam nadat burgemeester Cohen op de hoogte was gesteld en geschokt had gereageerd. Hij bestempelde stuk als "explosief". "Dit is een granaat die in ons gezicht kan ontploffen", zo omschreef ambtenaar Van der Wielen de woorden van Cohen. De commissie ondervroeg VVD-wethouder Dales zeer scherp over het moment waarop hij zelf het initiatief had genomen om de vreemde zaak in de openbaarheid te brengen. Dales meent dat hij als bestuurder wel hele goede gronden moet hebben om de NMa in te schakelen en om vermoedens van fraude te uiten. "Het is heel anders wanneer een willekeurige Nederlander de klachtenlijn van de NMa belt dan wanneer een wethouder van Amsterdam dat doet".
De Amsterdamse gemeenteraad moet op 2 oktober een besluit nemen over de aanleg van de Noord-Zuid lijn.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}