door Theo Jongedijk BERLIJN - Zo hoog als het water in de Elbe staat, zo laag staat zijn SPD in de peilingen. De Duitse bondskanselier heeft zorgen. Het perfect gegoten donkergrijs kostuum, het onberispelijk witte overhemd en de rode stropdas ter afkleding kunnen de sporen van Gerhard Schröders drukke bestaan als baas van de BV Duitsland niet camoufleren.

Vrijwilligers aan het werk in Pirna, een kleine 20 kilometer ten oosten van Dresden. (Foto: REUTERS)

Aan het eind van zijn eerste regeringsperiode is hij schipper in nood. Een deel van zijn land staat onder water en zijn eigen bestaan als kanselier dreigt volgens de peilingen ook al kopje onder te gaan.

Tijdens het gesprek met buitenlandse journalisten staart Gerhard Schröder even naar boven in het grote niets, alsof hij in de sterren wil lezen wat de toekomst hem na 22 september gaat brengen, de allesbeslissende dag van de bondsdagverkiezingen.

De leegte zal groot zijn als hij verliest. De drukte nóg groter als hij wint. Want er moet nog veel gebeuren in Duitsland, het land waar de werkloosheid de grens van vier miljoen is gepasseerd, de economische groei niet eens meer een procent bedraagt, de integratie van buitenlanders niet altijd meevalt en het in toom houden van het begrotingstekort met de miljardenschade van de watersnoodramp steeds moeilijker wordt.

"De verkiezingen gaan sowieso door. Een ander besluit zou door het parlement genomen moeten worden, maar iedereen is er gelukkig van overtuigd, dat over vier weken de situatie weer zo is genormaliseerd, dat er overal in dit land kan worden gestemd."

De watersnoodramp die Duitsland overviel als een dief in de nacht, laat ook in de stembusstrijd zijn sporen achter. 'De politiek' in Duitsland is het er over eens, dat het drama dat naar wordt gevreesd enige tientallen levens kostte en tallozen het bestaan ontnam, zich niet leent voor campagne.

"Ik heb al mijn verkiezingsbijeenkomsten in de getroffen gebieden afgezegd. Ik ga er wel heen, zoals volgende week naar Magdeburg, maar dat wordt geen traditioneel verkiezingsoptreden, maar meer een morele ondersteuning met de nadruk op de hulpverlening die nog nodig is. De mensen daar hebben nu wel wat anders aan hun hoofd dan het verhaal van een politieke spreker aan te horen. Ik zou het niet willen en niet kunnen opbrengen."

De Duitse kanselier laat zich niet uit over de vraag of de ramp het kiezersgedrag zal beïnvloeden. "Mijn regering heeft altijd waarde gehecht aan een balans tussen ecologie en economie. De afgelopen vier jaar hebben wij zestien wettelijke maatregelen doorgevoerd die meehelpen de klimaatverandering te bestrijden. Bij twee ervan kregen we de oppositie mee, bij de veertien overige was dat helaas niet het geval. Duitsland heeft de uitstoot van CO2 meer dan dubbel zoveel verminderd als alle andere Europese partners tezamen. Dat ik ons milieu een warm hart toedraag, moge blijken uit het feit dat ik zes weken geleden al, dus ruim voor de watersnoodramp, besloot om zelf naar de Aardetop in Johannesburg te gaan."

Op de vraag wat er met zijn SPD aan de hand is, gezien de slechte resultaten in de peilingen, reageert Schröder alert met de opmerking: "Die vraag stel ik mezelf ook de hele tijd."

Om direct daarop met de verklaring te komen: "De economische omstandigheden vallen niet alleen in Duitsland tegen, maar vooral ook internationaal. Die ontwikkeling slaat natuurlijk eerder terug op een regeringspartij dan op de oppositie. Tussen 1990 en 1998, dus ten tijde van de andere regering, was er een gemiddelde groei van 1,4 procent. Vanaf '98 tot nu bedraagt de gemiddelde groei wel 1,6%."

Over zijn weigering om de Amerikanen bij een mogelijke aanval op Irak te ondersteunen, betoogt Schröder dat de internationale gemeenschap zijn land niet kan verwijten te weinig aan crisisbeheersing te doen.

"Voor 1998 gaf Duitsland aan deze taak 170 miljoen euro uit, nu is dat 1,7 miljard euro. We zijn in Afghanistan en op de Balkan actief en bovendien klinken er vanuit de Verenigde Staten zelf steeds meer kritische stemmen door ten aanzien van een aanval op Irak. Overigens, laat het duidelijk zijn dat wij het volledig met de Amerikanen eens zijn dat de dictatuur van Saddam Hoessein de eigen bevolking onderdrukt."

Schröder ontkent dat George W. Bush hem onder druk zou hebben gezet om toch mee te doen. "Zo werkt het niet in de internationale politiek. Partners draaien bij elkaar geen duimschroeven aan". Hij lacht en toont twee ongeschonden handen.

Zondagavond vindt er voor het eerst op de Duitse televisie een rechtstreeks debat plaats tussen de kanselier en zijn uitdager, de christen-democraat Edmund Stoiber.

"Mensen die er verstand van hebben, verwachten dat er een grote kijkdichtheid zal zijn. Ik vind het goed voor de politieke interesse en de televisie is voor zo'n duel het meest geëigende medium. Het wel en wee van de politiek zal er niet van afhangen. De invloed moet niet worden ondergewaardeerd, maar óók niet worden overgewaardeerd."

zoek naar gerelateerde artikelen

do 22 augustus 2002