VELDHOVEN - ASML heeft gisteren een nieuw front geopend in de juridische patentenoorlog die het voert tegen zijn grootste concurrent Nikon. Voor een rechtbank in Tokio eiste de Nederlandse chipmachinemaker gisteren een schadevergoeding van €97 miljoen. "We hebben nu een kanon in hun eigen achtertuin afgevuurd", vertelde een woordvoerder van ASML gisteren tevreden in een toelichting op de start van de inmiddels vierde juridische zaak.

ASML en Nikon ruziën over het eigendom van geavanceerde chiptechnologie. (Foto: AP)

ASML eist bovendien dat Nikon stopt met de productie van chipmachines waarin bepaalde technologie is verwerkt. Want daarover gaat uiteindelijk de juridische oorlog die de Veldhovenaren met de Japanners uitvechten: chiptechnologie. Beide bedrijven beweren dat de ander technologie heeft gebruikt waarover zij via patenten het eigendomsrecht hebben.

Al enige tijd zien vertegenwoordigers van beide bedrijven elkaar vooral in rechtszalen, in Californië, Washington, Arizona en nu dus ook in Tokio. Begin april 2002 diende ASML tegen Nikon nog een klacht in bij de mededingingsautoriteiten in Californië wegens 'monopolisering' van de Amerikaanse markt.

In de eerste zes maanden van dit jaar betaalde ASML €15 miljoen aan juridische kosten. "In het tweede halfjaar denken we €12 miljoen kwijt te zijn", stelt woordvoerder Tom McGuire. Een kostenpost die ASML in de huidige slechte marktomstandigheden zwaar moet vallen. "Het is veel geld", beaamt McGuire. "Zowel in slechte als in goede tijden. Het is verspilling."

Beide fabrikanten verwijten elkaar patenten te schenden. De gang naar de Japanse rechter is een antwoord op een procedure die Nikon eind vorig jaar tegen ASML startte. Nikon verzocht de Amerikaanse International Trade Commission de import van chipmachines van ASML te verbieden. "Een serieuze bedreiging", kenschetst McGuire de Japanse aanval die bij ASML als 'een kanonschot' aankwam.

De woordvoerder meent dat de Japanners niet zozeer gedreven worden door patentbreuk, maar door verlies van marktaandeel aan ASML. "Ze voelden zich bedreigd en besloten de concurrentiestrijd via de rechter uit te vechten. We hadden het liever op de markt uitgevochten. Maar zij vielen als eerste aan. Wij moeten ons verdedigen."

ASML en Nikon hebben beide ongeveer een derde van de Amerikaanse markt voor chipmachines in handen. Vooral de klandizie van chipmaker Intel - onlangs door ASML verkregen - is van belang.

Peter Olofsen, analist bij Effectenbank Stroeve, waagt zich niet aan uitspraken over de uitkomst van de procedures. "Het zal jaren duren." De gevolgen kunnen volgens hem echter dramatisch zijn als ASML verliest en een importverbod in de VS voor de kiezen krijgt. "En dan kan ik me ook niet voorstellen dat Nikon geen geld gaat eisen. Nu zijn nog geen bedragen genoemd."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 21 augustus 2002