MOSKOU/MACHATSJKALA - 'DELO VRATSJA' (DE ARTSENZAAK) kopte de Russische krant 'Izvestija' gistermorgen in chocoladeletters op de voorpagina, naar aanleiding van de ontvoering maandagavond van Arjan Erkel, de 32-jarige medewerker van Artsen zonder Grenzen (AzG) in de Russische deelrepubliek Dagestan. 'Is het een ordinaire kidnap voor geld of een ontvoering uit politieke motieven?' vraagt de respectabele 'Kommersant' zich af.

Arjan Erkel, ontvoerd om losgeld of om hulpverleners schrik aan te jagen? (Foto: EPA)

De ontvoering van de Rotterdamse cultureel antropoloog, die sinds april aan het hoofd stond van de Zwitserse missie van Artsen zonder Grenzen in de Kaukasusregio, is in Rusland 'hot news'. En niet voor niets: Dagestan grenst aan de opstandige republiek Tsjetsjenië, waar Moskou twee oorlogen uitvocht en die het Kremlin nog steeds niet geheel onder controle heeft. Nog dagelijks sneuvelen er Russische soldaten en separatistische moslimstrijders, die volgens president Vladimir Poetin mede worden gefinancierd door het Al-Qaeda-netwerk van de Saoedische superterrorist Osama bin Laden.

Daarnaast is er een immens vluchtelingenprobleem, dat Arjan Erkel met zijn ruim twintig medewerkers in Dagestan wilde verzachten. Onder meer door het verstrekken van medicijnen en het openen van medische hulpposten ter plekke. Hij had ervaring: eerder werkte Erkel onder andere in Tadzjikistan, in Oeganda en in Sierra Leone.

Op het AzG-hoofdkantoor in Moskou is de verslagenheid groot. Sinds Arjan maandagavond om tien uur in de buitenwijk Spoetnik van de Dagestaanse hoofdstad Machatsjkala door drie gemaskerde en gewapende mannen uit een Fordminibusje werd gesleept en in een witte Lada weggevoerd, is niets meer van hem vernomen. Een eis tot losgeld is er tot dusver niet.

"Nee, ik kan verder echt niks vertellen", zegt Michiel Hofman, het Nederlandse hoofd van de AzG-missie in de Russische hoofdstad. De Brit Mark Walsh, die de woordvoering doet, verwijst slechts naar het persbericht. Daarin wordt opgeroepen om Arjan zo snel mogelijk ongedeerd vrij te laten en tevens aangekondigd dat de missies van Artsen zonder Grenzen in Dagestan en Ingoesjetië worden opgeschort.

Volgens sommige Russische media is dat precies wat de ontvoerders van Arjan Erkel beogen. In 'Kommersant' wordt erop gezinspeeld dat de kidnap een zaak is van de Federale Veiligheidsdienst FSB (de voormalige KGB) in opdracht van het Kremlin. Moskou zou de Tsjetsjeense vluchtelingen, in een poging om de situatie in Tsjetsjenië te normaliseren, zo snel mogelijk naar hun geboortegrond willen terugsturen. Het verdwijnen van internationale hulpverleners in de buurrepublieken zou daartoe een extra impuls zijn. Maar dat Arjan het slachtoffer is van geldbeluste bandieten wordt intussen niet uitgesloten: in dit gebied van eeuwenoude stammentwisten en bloedwraak is het ontvoeren van mensen, naast de smokkel van kaviaar, een traditionele bron van inkomsten.

In Dagestan heeft de ontvoering geleid tot spoedberaad van de lokale regering. Het voormalige hoofd van de Dagestaanse veiligheidsdienst Magomed Tolbojev heeft het team van Artsen zonder Grenzen eerder geadviseerd over de veiligheid: "Ik heb aangeraden dat ze niemand moeten vertrouwen, niet onnodig de straat op gaan en dat ze het beste goede relaties kunnen aanknopen met invloedrijke personen. Want als er iets fout gaat, dan heb je in Dagestan meer aan hen dan aan justitie en politie."

zoek naar gerelateerde artikelen

do 15 augustus 2002