door Fred Soeteman ALMELO - De dood van twintig slachtoffers van de Enschedese vuurwerkramp moet geheel worden toegerekend aan brandstichter André de V. (35). Alleen omdat de directie van het geëxplodeerde bedrijf S.E. Fireworks én de gemeente Enschede zelf allesbehalve brandschoon zijn gebleken, is gisteren niet de maximale straf van levenslang of twintig jaar tegen hem geëist, zo liet officier van justitie mr. H. Stam voor de rechtbank in Almelo weten.
|
(Foto: ANP)
|
Als bij Fireworks niet, in strijd met de vergunningen, te veel en te zwaar vuurwerk opgeslagen had gelegen, en als de gemeente de naleving van de vergunningsvoorwaarden behoorlijk had gecontroleerd en gehandhaafd, dan had een ramp van deze omvang - met een totaal verwoeste woonwijk - zich hoogstwaarschijnlijk niet voorgedaan, zei de officier.
Was alles in orde geweest, zo heeft het Nederlands Forensisch Instituut geschat, dan zou op zaterdag 13 mei 2000 alles grotendeels beperkt zijn gebleven tot het bedrijfsterrein. Zware explosies waren dan niet te verwachten geweest.
De officier sprak van "een ramp van ongekende omvang", die een diepe wond heeft geslagen in Enschede, in Twente en in heel Nederland. Met de straf, als vorm van vergelding voor pijn en verlies, moet tegemoet worden gekomen aan "een duidelijke maatschappelijke behoefte aan genoegdoening", vond hij.
In de strafmaat is ook verdisconteerd dat André de V. heeft geweigerd opening van zaken te geven over de toedracht van de brandstichting. Zo maakt hij het de vele slachtoffers onmogelijk om met kennis van de hele waarheid de ramp te verwerken en verder te gaan met hun leven. "Die slachtoffers blijven zitten met vragen waarop De V. het antwoord kán geven." In de visie van de officier is er overigens geen bewijs voor 'willens en wetens' brand stichten, maar voor een iets zwakkere vorm van opzet: de aanvaarding van het risico dat er grote ongelukken zouden gebeuren.
André de V. reageerde op de strafeis slechts door even zijn wenkbrauwen op te trekken, en vervolgens met een bijna onhoorbaar, maar schamper kort lachje.
De als verstandelijk, sociaal en emotioneel beperkt omschreven verdachte, die zijn betrokkenheid in formele verhoren altijd heeft ontkend, maar die tegenover geïnfiltreerde politiemensen in huizen van bewaring én tegenover medegevangenen zijn mond voorbij heeft gepraat, is volledig toerekeningsvatbaar bevonden.
Hij is een "schizotypische persoonlijkheid", maar van een echte stoornis is niets gebleken, aldus de rapportage van gedragsonderzoekers. Zij noemen wel waarnemingen zoals "vreemde spraak, vaag, irreëel denken" en hij wordt kennelijk niet als helemaal normaal gezien, zoals advocaat mr. A. Moszkowicz signaleerde in zijn pleidooi voor vrijspraak. Dit moet volgens hem worden meegewogen als de rechtbank de betrouwbaarheid van zijn verklaringen beoordeelt.
De advocaat legde de nadruk op een passage in het psychiatrisch rapport die luidt: "...dat zijn moeder, aan wie hij zeer gehecht was, op 28 april aan kanker overleed en dat zijn vader op 13 mei (de rampdag - red.) jarig was, kan erop wijzen dat hij ontredderd was door het verlies van zijn moeder en - mogelijk door de rouw om moeder paranoïde vertekend - zijn gevoelens van frustratie op primitieve wijze heeft uitgeleefd door brand te stichten, zonder daar overigens de gevolgen van te kunnen vermoeden."
Dit betekent, zei Moszkowicz, dat de rechtbank, áls De V. als brandstichter wordt beschouwd, niet mag uitgaan van "enig besef, enige notie, enig opzet of zelfs maar het bewust aanvaarden van de kwade kans, of dat De V. het verschrikkelijke gevolg heeft kunnen voorzien". In dat licht bezien zou een straf van vijftien jaar draconisch zijn, meende de raadsman, die overigens bleef bij zijn visie dat niet eens vaststaat dat de ramp door brandstichting is ontketend.
Uitspraak: 22 augustus.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}