door Tjyying Liu FENGDU - "Welkom op de pittoreske Mingshan, de beroemde berg in Spookstad", staat er in grote karakters gekalligrafeerd op een bord bij de ingang van het toeristenplekje. "Nog maar 313 dagen en dan is alles en iedereen in deze buurt weg", meldt een tweede bord droog.

(Foto: EPA)

In nog geen jaar tijd zal over deze schilderachtige plek in het dorpje Fengdu aan de 6300 kilometer lange Yangtze-rivier alleen nog maar water stromen. De Stad der Geesten is een van de honderden dorpen en steden die onder water komt te staan wanneer de grootste waterkrachtdam ter wereld, de Drieklovendam, de langste rivier van China zal blokkeren.

De dam die bol staat van superlatieven is de grootste en duurste ter wereld en veroorzaakt de grootste volksverhuizing ooit. Naar schatting twee miljoen mensen moeten huis en haard verlaten.

Het is tevens het meest controversiële project in China door de herhuisvesting. Dagelijks zijn er klachten te horen van de oorspronkelijke rivierbewoners. Volgens hen is de herhuisvesting een klucht, besmet met corruptie. De regering duldt evenwel geen tegenspraak en bij de haven in Fengdu zijn de eerste verhuizingen en de afbraak van woningen al aan de gang.

De trappen met souvenirverkopers en fruit- en bierflesjesventers leiden naar een spookstad van lege flats en ruïnes van eeuwenoude huizen. Toch is het druk in het dorpje dat, ironisch genoeg, bekend staat om zijn spookmuseum. De meeste inwoners blijven tot het allerlaatste moment om nog wat centen te verdienen aan de onaflatende stroom van toeristen. "We zijn al een aantal maanden verhuisd", zegt bewoner Wang Liqun, "maar zolang we nog geld kunnen verdienen, blijven we hierheen komen. Als het dorp verdwijnt, verdwijnt ook mijn bron van inkomsten."

Ook de toekomst van de 50-jarige kaartverkoopster Li Jiang is onzeker. Er kan geen lachje bij haar af, niet vanwege de drukke kaartverkoop maar omdat ze geen idee heeft wat ze straks gaat doen. "Het is een regelrechte ramp. Over drie maanden moet ik verhuizen en over een jaar heb ik geen werk meer. Ik werk hier al negen jaar en heb mijn hele leven in deze stad gewoond, maar ik weet nog niet wat ik ga doen als dit hier allemaal weg is. Het is toch doodzonde dat dit allemaal verdwijnt."

Overal langs de rivier zijn de verhalen hetzelfde. In Wushan, de stad waar de Kleine Drie Kloven begint, rijzen nieuw gebouwde flats boven de beoogde waterlijn. "Hier, op 175 meter hoogte, zal het water stromen", staat in grote rode letters op een winkel in het midden van de stad.

Daaronder ligt een modderpoel van half afgebroken huizen en torenhoge afvalbergen. Tussen de brokstukken verslepen de oorspronkelijke bewoners hun laatste bezittingen.

"Ik heb zelf een nieuw appartement gekocht", zegt reisleidster Yan Hong. "Maar omdat ik een stedeling ben heb ik niets vergoed gekregen. Boeren krijgen wel een vergoeding, maar die verdienen ook nauwelijks geld."

Het aantal protesten is toegenomen nu de afbraak grotere vormen aanneemt. Critici hebben Peking al in 1999 gewaarschuwd dat de herhuisvesting van inwoners van het reservoirgebied "een explosief sociaal probleem kan opleveren en een constant broeinest van instabiliteit kan zijn in de eerste helft van de komende eeuw". Maar behalve deze sporadische uiting van kritiek valt er nauwelijks een negatief geluid te vernemen in de Chinese staatsmedia.

Op de boot blijkt de censuur van de Communistische partij te werken. "China is een ontwikkelingsland. De dam is noodzakelijk om de economische vooruitgang te garanderen", zegt leraar Fu Shengcun uit Shanghai. "Natuurlijk moeten daar wat offers voor worden gedaan."

Maar zijn woorden klinken als holle frasen, nagekauwde propaganda die het landschap en de inwoners geen eer aandoen. Per slot van rekening moet het hart van de Chinese beschaving, zoals het gebied door historici is genoemd, plaatsmaken voor een waterreservoir van een slordige 600 kilometer lang.

Een ontelbaar aantal archeologische en historische plekken zullen voor altijd verdwijnen en de schade die het milieu wordt aangedaan is niet te overzien. Aan het einde van de boottocht langs de Drie Kloven doemt de befaamde kolossale waterbeheerser van staal en beton op. "Wat een monster!" roept een passagier.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 8 augustus 2002