MINISTER HEINSBROEK ...ouderwets vraaggericht...

AMSTERDAM - Een versnelde lastenverlaging in 2003 heeft alleen op korte termijn economisch effect en dan nog maar heel bescheiden. Dat blijkt uit berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB). Ook economen zien geringe, lagere lasten niet als een structurele oplossing voor de overheid om de economie uit het slop te halen. "Wiebelen met de belastingen om conjuncturele schommelingen te corrigeren is een achterhaalde oplossing."

Zij reageren hiermee desgevraagd op het plan van minister Herman Heinsbroek (Economische Zaken) die afgelopen weekeinde de knuppel in het hoenderhoek gooide door met een waslijst voor lastenverlichting te zwaaien. Juist nu de economie hapert moeten volgens hem vervroegd het 'kwartje van Kok' terug worden gegeven en de onroerendezaakbelasting (ozb) afgeschaft. Dit zou de koopkracht verbeteren en het consumentenvertrouwen herstellen. Voor de werkgevers kunnen de premies voor ww en wao omlaag.

Cijfers van het CPB geven aan dat afschaffing van de ozb en teruggave van het 'kwartje van Kok' een lastenverlichting oplevert van €2,5 miljard. Dat is 0,5% van het nationaal inkomen (bbp). "Als je de in 2005 geplande lastenverlichting nu uitvoert komt het effect, dat relatief gering is, gewoon iets eerder", zegt Paul Besseling van het CPB. De economische groei volgend jaar, in juni nog op 2,75% werd geraamd, zal hierdoor met 0,1% toenemen.

Onvoorspelbaar voor het CPB is vooral het consumentengedrag. De lastenverlichting bijvoorbeeld van €3,5 miljard bij de invoering van het nieuwe belastingstelsel begin vorig jaar was wat dat betreft een trendbreuk. "Tot onze verbazing leverde dat niet de verwachte bestedingen op, maar wakkerde het vooral de spaarzin aan bij de consument. Dat leverde dus een ander groeiplaatje op. Of dat nu weer zo zou zijn, staat natuurlijk niet vast", aldus Besseling.

Macro-economen hebben meer principiële bedenkingen. "Heinsbroek denkt heel ouderwets vraaggericht, zoals Keynes ooit introduceerde", zegt Hugo Keuzenkamp, hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. "Consumenten smeren tegenwoordig hun bestedingen uit over langere periodes en er lekt in een open economie als de onze de helft van alle bestedingen weg naar het buitenland waardoor het effect van de lastenverlichting grotendeels teniet wordt gedaan." Een andere wetmatigheid is, volgens Keuzenkamp, dat elke economie "baat heeft bij stabiele, gemiddelde belastingen. Te veel schommelingen binnen korte tijd werken averechts."

Ed Kertzman, hoofddocent openbare financiën aan de Katholieke Universiteit Brabant, is het met Keuzenkamp eens. "De vraagsturende overheid is achterhaald. Het effect is gering, mede omdat de markt ook op lastenverlichting inspeelt door de prijzen te verhogen. Dat vergeet Heinsbroek. Storend is ook dat de overheidsschuld oploopt en daarmee de rente-uitgaven." Zowel Kertzman als Keuzenkamp benadrukken dat lastenverlichting die Heinsbroek versneld wil uitvoeren in feite een sigaar uit eigen doos is. "Afschaffing van het kwartje van Kok wordt bijvoorbeeld gecompenseerd door het schrappen van de lijfrenteaftrek en het spaarloon. Per saldo is er dan dus geen lastenverlichting."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 6 augustus 2002