AMSTERDAM - Volkert van der G. (33) heeft in een officiële wilsbeschikking laten vastleggen alle voedsel te weigeren. De vermoedelijke moordenaar van Pim Fortuyn heeft zwart op wit laten vastleggen dat hij geen dwangvoeding wil als hij straks in coma raakt. Van der G. heeft zijn arts gemachtigd op dat moment uit zijn naam voedsel te weigeren.
Onduidelijk is of justitie ondanks deze wilsverklaring een infuus of maagsonde mag inbrengen. In 1996 blijken de autoriteiten een wilsbeschikking van een gedetineerde naast zich neer te hebben gelegd en kreeg deze gevangene na 72 dagen hongeren wel degelijk dwangvoeding toegediend. Dat gebeurde op het moment dat hij buiten bewustzijn dreigde te raken. Volkert van der G. poogt dit precedent wellicht te omzeilen door zijn doodswil nu al op papier te zetten.
Gisteren ging zijn vierde week van hongeren in. Hoewel Van der G. niets eet, krijgt hij wel voedingsstoffen binnen omdat hij wel vruchtensappen en koffie en thee met suiker drinkt. De lichamelijke conditie van Van der G. zou momenteel redelijk zijn. Artsen denken dat hij zijn hongerstaking twee tot drie maanden kan volhouden.
Het OM in Amsterdam volgt de ontwikkelingen met argusogen en verklaarde onlangs al in De Telegraaf de man ertoe in staat te zien om zich op deze wijze van het leven te beroven. Van der G. is een doorgewinterde milieuradicaal wiens grote voorbeeld, de Britse milieuterrorist Barry Horne, eveneens vrijwillig in zijn gevangeniscel de hongerdood verkoos.
Zolang Van der G. en zijn advocaten alle regels nauwgezet volgen, is het de vraag of de autoriteiten mogen ingrijpen. In 1985 is bij wet vastgelegd dat de hongerdoodswens van een gevangene prevaleert boven de plicht van justitie om voor gedetineerden te zorgen. Dat gaat mogelijk zelfs zo ver dat de autoriteiten straks machteloos moeten toekijken hoe Volkert zichzelf het graf in hongert, terwijl de overheid er bijvoorbeeld wel alles aan moet doen om te voorkomen dat hij doorligplekken op zijn lichaam krijgt.
Rond Volkert is inmiddels een team van artsen gevormd. Binnenkort moet een psychiater vaststellen of de man die Pim Fortuyn op 6 mei in koelen bloede zou hebben neergeschoten, wilsbekwaam is. In de richtlijnen staat dat in ieder geval mag worden ingegrepen als een hongerende gedetineerde psychisch gestoord is.
Komende vrijdag wordt de zaak tegen Van der G. tijdens een pro forma-zitting bij de extra beveiligde rechtbank in Amsterdam aangebracht. Hem wordt de moord op Fortuyn, het bedreigen van zijn achtervolgers op het Hilversumse Mediapark en verboden wapenbezit ten laste gelegd. Via zijn raadslieden heeft Volkert al bekendgemaakt niet zelf te verschijnen.