HILVERSUM - Twee jaar lang hebben ze moeten wachten, maar nu mogen 'amusementskeizers' Joop van den Ende (59) en John de Mol (46) dan eindelijk hun resterende aandelen Telefónica verkopen. Een gestaffeld verkoopverbod, dat onderdeel uitmaakte van de overname van 'pretfabriek' Endemol door het Spaanse telefoniebedrijf Telefónica, liep vorige week af. Daarmee valt ook de balans op te maken van wat een leven lang entertainmentindustrie beide heren - tot dusver - heeft opgeleverd. Geen windeieren, is een onvermijdelijke conclusie, hoewel de koersval van Telefónica Joop en John een behoorlijke veer heeft doen laten. John een grotere dan Joop, zo lijkt het.

Joop van den Ende (r) en John de Mol. (Eigen foto)

Joop van den Ende en John de Mol zijn ontegenzeggelijk de meest besproken mediatycoons van Nederland. De eerste schopte het van leerling-decorbouwer bij de Nederlandse Opera en een winkel in feestartikelen tot een internationale theaterproducent, de tweede begon bij het commerciële Radio Noordzee om via Studio Sport en de TROS uiteindelijk uit te groeien tot een belangrijke 'content-provider' van televisiezenders wereldwijd.

De eerste keer dat voor beide heren de kassa echt begint te rinkelen, is in 1996, als de twee hun gefuseerde televisieproducent Endemol naar de beurs brengen. Joop en John hebben 95% van de aandelen in Endemol, boezemvriend Willem van Kooten heeft de resterende 5%.

De beursgang bestaat uit een emissie van nieuwe aandelen en de herplaatsing van bestaande stukken: 5,3 miljoen bestaande stukken om precies te zijn, die worden geleverd door Joop van den Ende en John de Mol. Willem van Kooten houdt zijn 1,5 miljoen aandelen en ziet zijn belang door de emissie verwateren tot 4,4%.

De beursgang levert Joop en John €115 miljoen op, €57,5 miljoen per persoon. Door de herplaatsing - en de uitgifte van bijna zes miljoen nieuwe stukken - zien beide televisieproducenten hun belang verwateren tot 31,3%: beiden hebben dan ruim 10 miljoen aandelen Endemol - John de Mol via Talpa Beheer bv (waarvan hij 89% van de aandelen houdt) en Joop van den Ende via Bidasor Investments (100% Van den Ende)en een stichtingAdministratiekantoor Joop van den Ende. De echt grote klapper maken beide 'pretfabrikanten' vier jaar later, als het Spaanse Telefónica een bod doet op heel Endemol. Het is een bod in aandelen, dat het bedrijf van Joop en John waardeert op een slordige €5 miljard. Op papier zijn Van den Ende en De Mol in één keer multimiljardair. Hun ruim 20 miljoen aandelen worden omgeruild voor ruim zes keer zoveel stukken Telefónica, dat dan €22,25 noteert. John en Joop zijn daarmee goed voor bijna €1,5 miljard per persoon. Boezemvriend Willem van Kooten ziet zijn vermogen toenemen met €207 miljoen.

Wat er van die papieren vermogens uiteindelijk gerealiseerd wordt, is onduidelijk. John de Mol zegt toe om gedurende één jaar lang een kwart van zijn aandelen Telefónica niet te verzilveren en nog eens 25% van de aandelen gedurende twee jaar. Joop van den Ende doet eenzelfde belofte, voor twee keer 12,5% van zijn stukken. Aan de overige aandelen zijn geen verkooprestricties verbonden, maar of en wanneer John en Joop stukken hebben verkocht, is nergens na te gaan. Geen van beide is verplicht eventuele verkooptransacties te melden.

Dat de verkooprestricties John en Joop een flinke zak geld kosten, staat desalniettemin vast. Met 50% van de aandelen blijft De Mol - noodgedwongen - zitten, terwijl de koers van Telefónica alleen maar daalt. Daarmee lijkt zijn 'schade' grosso modo twee keer zo groot als die van Van den Ende, want die heeft maar voor 'slechts' 25% van zijn aandelen met lock up-verplichtingen te maken.

Bovengenoemde verkoopbeperkingen maken een aantal scénario's denkbaar. In het beste geval verkochten De Mol en Van den Ende hun stukken op het moment dat dat mogelijk was. Daarvan uitgaand, haalde John in 2000 al €730 miljoen op. Een jaar later verkocht hij dan een kwart van zijn aanvankelijke belang - voor €246 miljoen (uitgaande van een gemiddelde jaarkoers van €15) - en staat het hem nu vrij om de rest te verkopen (wat, uitgaande van de slotkoers van nog geen €9 van gisteren nog eens €148 miljoen oplevert). Van den Ende mocht in dit scenario in 2000 al €1095 miljoen op zijn rekening bijschrijven. Een jaar later kwam daar €123 miljoen bij en wat rest is nog €74 miljoen.

In het worst case scenario heeft noch De Mol, noch Van den Ende al stukken Telefónica verkocht. In dat geval hebben beide mediatycoons inmiddels bijna 60% van hun aandelenvermogen in rook op zien gaan. Dat Van den Ende deze veer heeft moeten laten, is minder waarschijnlijk dan dat De Mol dat heeft moeten doen. De eerste heeft voor de productie van zijn theatershows nu eenmaal een grotere behoefte aan financiële middelen gehad dan De Mol, die zijn rekeningen de afgelopen twee jaar nog altijd betaald zag worden door Telefónica.

Omdat geen van beide amusementskeizers hun aandelentransacties hoeven te melden, blijft het speculeren wat de overname van Endemol beide oprichters uiteindelijk heeft opgeleverd. Maar zelfs al hebben Van den Ende en De Mol tot dusver geen enkel aandeel Telefónica verkocht, dan nog is er geen man over boord. Van de aanvankelijke waarde van het aandelenpakket - €1,5 miljard per persoon - is nog altijd €616 miljoen over. Nog altijd voorwaar geen windeieren.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 2 augustus 2002