door Jeroen Hendriks AMSTERDAM - De pensioenfondsen in ons land hebben door de sterk dalende aandelenkoersen in de afgelopen maanden wederom forse klappen opgelopen.
De waakhond voor de pensioenfondsen heeft tot dusver al ruim honderd van de 950 pensioenfondsen officieel gewaarschuwd dat hun buffer voor slechte tijden, het zogenoemde weerstandsvermogen, door de sterk dalende aandelenkoersen in gevaar komt.
De Pensioen- en Verzekeringskamer (PVK) volgt de fondsen het hele jaar door, maar sinds het slechte beursklimaat is de toezichthouder "extra alert". Dat heeft PVK-woordvoerder Loek van Daalen gisteren gezegd.
Ter vergelijking: vorig jaar moest de PVK na de aanslagen op 11 september bij 120 pensioenfondsen aan de bel trekken.
Om te voorkomen dat pensioenfondsen hun verplichtingen in slechte tijden niet kunnen nakomen, zijn zij wettelijk verplicht om - bovenop hun lopende pensioenverplichtingen - een buffer op te bouwen. De hoogte daarvan hangt onder meer af van de samenstelling van de beleggingsportefeuille. Een pensioenfonds met relatief veel aandelen in portefeuille moet een hoog weerstandsvermogen hebben.
Het is de taak van de PVK om de verhouding tussen de verplichtingen en het vermogen van een pensioenfonds, de zogenoemde dekkingsgraad, te controleren. Bij een dekkingsgraad van 100 procent kan een pensioenfonds precies de toekomstige verplichtingen voldoen uit de beleggingsopbrengsten. Het is dus zaak daar bijvoorbeeld 10 tot 20% boven te blijven.
Karin Bitter, waarnemend directeur van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB), bevestigt dat de buffers van veel pensioenfondsen "forse deuken" hebben opgelopen. "Ik sluit niet uit dat een aantal pensioenfondsen maatregelen zal moeten nemen, zoals premieverhogingen of een beperking van de indexatie (inflatiecorrectie) van de uitkeringen, om de financiële positie weer op peil te brengen."
De besturen van de pensioenfondsen gaan zich daarover de komende maanden buigen, aldus Bitter. Wijzigingen in de pensioenafspraken worden doorgaans per 1 januari ingevoerd.
De situatie bij Heineken is waarschijnlijk illustratief voor veel grotere fondsen. In het eerste half jaar van 2002 heeft de bierbrouwer de dekkingsgraad van zijn pensioenfonds zien afkalven van 121 naar 110%.
Registeraccountant Jan van de Merbel, lid van de beleggingscommissie van de stichting Heineken pensioenfonds, maakt zich echter geen zorgen. "Overreacties zijn vrij gewoon voor de aandelenbeurzen. We kunnen nu wel gaan verkopen, maar dat is ook niet de oplossing. Het is een kwestie van lange adem." Premieverhogingen of andere maatregelen zijn wat hem betreft nog niet aan de orde.
Volgens PVK-zegsman Van Daalen krijgen pensioenfondsen na een waarschuwing de tijd om hun vermogen weer aan te zuiveren. Als zij er niet in slagen de situatie zo te verbeteren dat de dekkingsgraad weer wordt gehaald, dan worden zij door de PVK gedwongen om harde maatregelen te nemen. Pensioenfondsen kunnen daarbij zelf kiezen voor bijvoorbeeld een premieverhoging. Tot gedwongen maatregelen is het volgens hem nog niet gekomen.
Ook VB-directeur Bitter spreekt geruststellende woorden. "Mensen hoeven niet te twijfelen aan de betaalbaarheid van de pensioenen. Pensioenfondsen zijn beleggers voor 30 tot 40 jaar. Die houden rekening met pieken en dalen."
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}