DEN HAAG - De fraude met advertenties die jaarlijks tienduizenden ondernemers voor zeker enkele honderden miljoenen euro's dupeert, neemt hand over hand toe. Naast het bedrijfsleven worden steeds vaker overheden en nonprofit-organisaties het slachtoffer. Ook worden de methoden van de zogenoemde acquisitiemaffia steeds brutaler en agressiever.

Fleur van Eck ...schaamte groot bij opgelichte ondernemers...

Daarvoor waarschuwen officier van justitie R. van Leest van het Interregionaal Fraude Team (IFT) Noord-Nederland en de Stichting Eerlijk Zaken Doen (EZD).

Bij het IFT kwamen het afgelopen jaar 1100 aangiftes van advertentiefraude binnen en EZD registreerde 6000 meldingen. "Een topje van de ijsberg", aldus Van Leest. Hij schat dat "het hierbij nog niet eens om 20% van alle jaarlijkse fraudegevallen gaat. Het is een lucratieve business. De drempel is laag: geen bloed, geen drugs en het slachtoffer wordt niet in de ogen gekeken". EZD-directeur Fleur van Eck vult aan: "Sommige ondernemers weten niet eens dat ze worden opgelicht. Maar de meeste schamen zich dat ze er in zijn getrapt, en hangen zoiets niet aan de grote klok. Ik ken een geval van een beveiligingsfirma die voor ruim €150.000 het schip in ging. Dat is voor zo'n bedrijf natuurlijk geen beste reclame. Bij ministeries, provincies en gemeenten is het helemaal een taboe."

De trukendoos van het oplichtersgilde is groot om ondernemers en organisaties te strikken voor advertenties in telefoongidsen, adresboeken, puzzelboekjes, carrièregidsen of andere periodieken. Uitgaven die niets voorstellen en vaak alleen bij de adverteerders zelf in bus vallen. Ondernemers die nog nooit hebben geadverteerd worden op allerlei manieren overgehaald een handtekening te zetten onder brieven of faxen. Hierbij wordt vaak op het gemoed gewerkt. Van Eck: "Er wordt geschermd met acties voor hartpatiëntjes of andere goede doelen. Ook worden bestaande, legale advertenties misbruikt alsof er al een relatie is. De meest brutale vorm is het direct versturen van een aanmaning, de zogenoemde spooknota. Overbluffen en imponeren is het credo." Andere trucs zijn zogenaamde interviews waarbij flink moet worden betaald voor bijgaande foto's. Daarnaast zijn er de 'offertes' voor plaatsing van advertenties. Een bedrijf dat geen plaatsing wil moet binnen een paar dagen bezwaar maken. Ook is er het lepe correctieformulier. Op het formulier worden de bedrijfsgegevens foutief vermeld. Verbeterd en ondertekend terugsturen leidt tot een overeenkomst met een betalingsverplichting. De meest klassieke fout van ondernemers is om schriftelijk de 'opdracht' te annuleren, hetgeen veronderstelt dat er wel een opdracht is geweest met alle juridische gevolgen van dien. Van Leest noemt vooral de toenemende malafide advertentieverkoop via internet "verontrustend". Hierbij worden een zogenaamde homepage of advertentie aangeboden. "De oplichters schrikken er de laatste tijd zelfs niet voor terug om zich bij hun slachtoffers voor te doen als een stichting die opkomt voor opgelichte ondernemers."

Protesten worden steevast genegeerd. Aanmaningen en dreigementen worden opgevolgd door een incassobureau, dat niet zelden banden heeft met de criminelen. Als dat allemaal niet helpt, schakelen nota bene de oplichters de kantonrechter in. Van Leest en van Eck vinden ondanks alle financiële én sociale ellende die de fraude tot gevolg heeft, dat ondernemers het de oplichters wel erg makkelijk maken. "Ze zouden brieven en faxen beter moeten lezen, zeker de kleine lettertjes. Hun achterdeur moet beter op slot. Bij de iets grotere bedrijven hoeven werknemers een advertentie tot bijvoorbeeld €500 niet te verantwoorden."

De Stichting EZD vecht sinds 1995 tegen de advertentiemaffia. "Naast voorlichting hebben we voor de kantonrechter juridische successen geboekt. Maar het blijft dweilen met de kraan open", aldus Van Eck. Sinds vorig jaar krijgt EZD ondersteuning van het IFT. "Een teken dat justitie deze vorm van fraude nu eindelijk serieus neemt", zegt Van Eck. Het IFT richtte zich met name op de zware jongens, die vaak ook sjoemelen met uitkeringen. "We hebben enkele arrestaties verricht en een flink aantal malafide bureaus is failliet verklaard. Op de rekeningen van de jongens in arrest werden soms dagelijks enkele tienduizenden euro's bijgeschreven. Dat was voor ons een bewijs hoe winstgevend deze business is."

Ondertussen dreigt de Stichting Eerlijk Zaken Doen ook slachtoffer te worden, maar dan van haar eigen succes. Vanwege het doorsluizen van informatie en klachten naar het IFT is de vraag naar juridische dienstverlening flink ingezakt. De juridische bijstand is goed voor de helft van de jaaromzet. De andere helft komt binnen via donaties van het bedrijfsleven en dankbare klanten. "De financiële problemen zijn zo groot dat ik mijn vier werknemers nauwelijks nog kan betalen. Deze week schrijf ik de nieuwe minister van Economische Zaken een brandbrief met het verzoek om hulp", zegt Van Eck. Van Leest kan zijn oren niet geloven. "De stichting bijna failliet? Je zou zeggen dat die zijn nut wel heeft bewezen en dat bij een groeiende advertentiefraude de overheid niet kan achterblijven."

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 22 juli 2002