COTHEN - 'Wie de buurt heeft, heeft de toekomst', is de titel van een brochure waarmee supermarktketen De Spar ondernemers oproept zich bij het samenwerkingsverband van buurtwinkels aan te sluiten. Omdat grootwinkelbedrijven als Ahold (Albert Heijn) en Schuitema (C1000) steeds grotere supermarkten neerzetten aan de randen van de stad, ontstaat voor De Spar ruimte voor kleinere winkels in dorpen en kernen. Dat het concept levensvatbaar is, bewijst de dorpssuper van Gerrit Groen in Cothen bij Wijk bij Duurstede. "Vier weken na opening kreeg ik van mijn klanten de vraag wanneer ik nieuwe winkelwagentjes ging bestellen. De bestaande vinden ze te klein."

HARRIE TEN HAVE ... lage schappen ...

Het Spar-concept heeft het tij mee, beseft algemeen directeur Harrie ten Have van Spar Nederland. De concentratie van grote supermarkten heeft zich de afgelopen jaren in hoog tempo voortgezet. Ahold, Schuitema en - minder succesvol - Laurus 'bouwden' en bouwen steeds grotere winkels en trekken weg uit buurten en dorpen als daar te weinig mensen wonen om de winkels rendabel te kunnen exploiteren.

De inwoners van Cothen, ten zuidoosten van de stad Utrecht, waren daardoor tot voor kort gedwongen hun dagelijkse boodschappen te doen in het nabijgelegen Wijk bij Duurstede. In Cothen zelf had je namelijk alleen 'je eigen slager', 'de echte bakker' en een dorpspomp waar een liter benzine duidelijk duurder is dan in meer stedelijke gebieden. Gerrit Groen opende er nog niet zo heel lang geleden een Spar-supermarkt, met een verkoopvloeroppervlak van 300 vierkante meter. Zijn klanten - onder wie de vrouw van de burgemeester van Wijk bij Duurstede - kunnen bij Groen terecht voor 6000 tot 8000 artikelen. Daarnaast biedt 'zijn' Spar diensten aan, waaronder een stomerijservice. In Cothen was al een postagentschap, anders had Groen dat er graag bij gehad. "Zo gaan we de verschraling van het dienstenaanbod tegen", is Ten Have zich bewust van de maatschappelijke discussie die daar over woedt.

Een Spar-ondernemer heeft dan ook - meer dan zijn concurrenten - een sociale rol, stelt de algemeen directeur. "Het ondernemersechtpaar moet lid zijn van de gemeenschap, van de tennisclub of de voetbalvereniging." Zo hoort het wat de wensen zijn en kan daarop worden ingespeeld. Groen zelf benadrukt dat van een gedwongen deelname aan het maatschappelijk leven geen sprake is, maar het is wel een manier om klanten aan je te binden, erkent hij.

Hét grote gevaar voor de dorpssuper is namelijk dat het 'de vergeten-boodschappenwinkel' wordt", aldus Groen. "Ik moet er voor zorgen dat het gros van de dagelijkse inkopen bij míj wordt gedaan." Drukke tweeverdieners biedt Groen daarom de mogelijkheid hun boodschappenlijstjes door te bellen, of te faxen. "Ik lever de artikelen dan thuis af." 'Geen sterveling' kan directeur Ten Have dan ook wijs maken dat De Spar een oubollige supermarkt is. "Het is een kleine supermarkt, maar dat komt omdat er niet meer klanten zijn in de buurten waar wij ons vestigen."

Ten Have zei onlangs in een radio-interview dat De Spar het aantal winkels de komende drie jaar fors uit wil breiden van de huidige 275 tot 350 à 400. Sindsdien staat op het hoofdkantoor van de supermarktorganisatie in Zevenbergen de telefoon roodgloeiend. "Honderden telefoontjes hebben we gehad, van gemeentes die graag eens met ons willen praten over de opening van een winkel." De verschraling heeft flink toegeslagen, vooral op het platteland, zo blijkt.

"Gezien het gros van de locaties is veiligheid en bereikbaarheid voor De Spar geen groot probleem", zegt Ten Have. In de winkels zelf zijn er nog altijd de lage schappen. Met een relatief bescheiden hoogte van 1,4 meter kunnen klanten daar overheen kijken. Dat maakt winkelen bij De Spar niet alleen 'een gezellige gebeurtenis', maar zorgt ook voor sociale controle.

Gerrit Groen is inmiddels zó verankerd in de dorpsgemeenschap van Cothen dat hij klanten die een baby hebben gekregen, trakteert op een taart. Hoe de Spar-winkelier van de geboortes op de hoogte is? "Dit is een dorp. Zoiets hoor je op een gegeven moment gewoon."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 20 juli 2002