WOERDEN - "Na de verkiezingen is er een andere wind in de polder gaan waaien. De vakbonden hebben niet de geest van de tijd te pakken. Zij willen een cao afsluiten alsof de wereld hetzelfde is gebleven." Het is Koninklijk Horeca Nederland menens. De werkgeversorganisatie zette gisteren de arbeidsverhoudingen op scherp door zijn cao-onderhandelingsdelegatie terug te trekken.

Extra loon taboe voor horeca-personeel. (Foto: MATTY VAN WIJNBERGEN)

De achterban wordt geadviseerd voorlopig geen loonsverhoging toe te kennen aan de in totaal 300.000 horecawerknemers. De bonden eisten 4% extra loon over 12 maanden. De werkgevers boden voor één jaar een verhoging van 3,25%, maar dan wel alleen uit te betalen over de schalen. De bonden namen dit bod niet serieus omdat volgens hen de meeste werknemers in de horeca ruim boven de schalen verdienen en de werkgevers hiermee feitelijk de lonen bevriezen.

Het botert al langer niet tussen de sociale partners in de horeca, maar desondanks vonden ze elkaar steeds weer. Daarvoor waren volgens Dirk Vreugdenhil, cao-onderhandelaar namens KHN, goede redenen. "De werkgevers lieten het belang van arbeidsrust prevaleren ondanks het feit dat de bonden relatief weinig leden hebben in de horeca." Paul Schoormans, beleidsstrateeg bij KHN, vult aan. "We kozen voor de lieve vrede en durfden niet te zeggen dat we het anders wilden."

De bonden op hun beurt sleepten telkens een redelijke loonsverhoging in de wacht met tevens aandacht voor arbeidsomstandigheden en verlofregelingen. Daarnaast is het gezamenlijke horecapensioenfonds, waarin €1,2 miljard is opgepot, een bindende factor. Hetzelfde geldt voor de cao-fondsen met daarin tientallen miljoenen euro's voor scholings- en werkgelegenheidsprojecten. Alle horecaondernemers, ook zij die geen lid zijn van KHN, dragen hieraan bij aangezien de horeca-cao door de minister van Sociale Zaken algemeen verbindend wordt verklaard. Geld waaraan de hele branche meebetaalt dus, maar dat vooral de kassen spekt van KHN en de bonden zelf. Een voorbeeld: FNV Horeca is financieel voor de helft afhankelijk van deze gelden (€4,5 miljoen).

Eerste teken dat de horecawerkgevers de arbeidsverhoudingen wilden veranderen, was de strijd om de zondagstoeslag. Telkens wisten de bonden afschaffing te voorkomen, maar twee jaar geleden stemden ze in met flexibilisering. Individuele ondernemers mochten zelf bepalen of ze voor een vervangende beloningsvorm wilde kiezen: in tijd, een eenmalige uitkering of andere materiële zaken. De harde realiteit is verder dat de cao-afspraken in de horeca slecht worden nageleefd. De bonden waren en zijn niet bij machte hiertegen een vuist te maken.

Het tij lijkt nu definitief te keren. Overkoepelende werkgeversorganisaties VNO-NCW en AWVN zien in de centrum-rechtse meerderheid in de Tweede Kamer een vruchtbaar moment op sommige gevoelige dossiers (ontslagrecht, Flexwet en verlofregelingen) hun zin door te drukken. KHN op zijn beurt wil meer maatwerk (m.b.t. werktijden) en vernieuwing koste wat kost doordrukken. Bij enkele grote horecabedrijven zoals Van der Valk is er daarnaast de wens voor een eigen (ondernemings)cao. Schoormans sluit niet uit "dat andere cao-partijen zoals De Unie worden benaderd".

Voorzitter Jacques Teuwen van vakbond De Unie meldt desgevraagd dat "hij graag wil praten als KHN aanklopt". De Unie 'kaapte' eerder al de cao in de kinderopvang voor de neus van FNV en CNV weg en bedreigt ook de machtspositie van de FNV in de uitzendbranche.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 17 juli 2002