door Pieter van der Sloot MOSKOU - De Russische politiek mag onder president Vladimir Poetin in het kalmste vaarwater zijn terechtgekomen sinds het einde van de Sovjet-Unie, de massa begint steeds vaker te morren of neemt het recht in eigen hand. Vooral de aanwezigheid van Kaukasiërs in en rondom Moskou, die een groot deel van de ambulante handel in groente en fruit in handen hebben, is veel etnische Russen een doorn in het oog. De nasleep van een steekpartij vorige week zondag tussen een Rus en een Armeniër in het stadje Krasnoarmeisk, zo'n 15 kilometer ten noorden van Moskou, begint stilaan een nationale affaire te worden.

Een 43-jarige Armeniër stak in een cafeetje een 26-jarige Rus neer, waarna een groep razend geworden Russische mannen met stokken door het stadje trok, en mensen met een donker uiterlijk begonnen af te ranselen. Twaalf Kaukasiërs raakten gewond, van wie er vijf werden opgenomen in het ziekenhuis.

Extreemrechtse en antisemitisme bewegingen als Pamjat (Geheugen) en de meer gematigde Beweging Tegen Illegale Immigranten proberen intussen garen te spinnen bij de zaak, die in Russische kranten en op tv breed wordt uitgemeten. Afgelopen weekeinde was er in Krasnoarmeisk, dat amper 25000 inwoners telt, een massale volksdemonstratie waarbij de vrijlating van twee bij de steekpartij gearresteerde Russen werd geëist; alsmede de uitzetting van alle illegale Kaukasiërs.

"Als een grootmoeder en als een moeder, zeg ik: weg met deze mensen!" schreeuwde een Russin vanaf het centrale plein voor de camera's van het commerciële kanaal NTV. "Ze zijn hier niet ingeschreven en ze wonen hier niet. Ze moeten stoppen om ons van de markt te verdrijven." Volgens de inwoners van het stadje hebben de Armeniërs niet alleen de locale markt, maar ook alle cafés, winkels en zelfs het ziekenhuis in handen.

De sentimenten van de vrouw worden in Rusland wijdverbreid gedeeld; een kort gesprekje met een taxichauffeur of een willekeurige voorbijganger als bewijs daarvoor is voldoende. Ook door Vladlen Grisjin, een zestigjarige handelaar in kippenpoten op de markt tegenover het Rigastation in Moskou.

"Poetin heeft een belastingvoet van 13 procent voor iedereen ingevoerd, en dat is goed", zegt hij, met een Panamahoed tegen de zomerhitte op zijn roodverbrande hoofd. "Maar wat hij vergeet, is dat ik nog twintig procent van mijn omzet moet afdragen aan die Georgiërs. Ze hebben de hele markt in handen. Het Kremlin moet gewoon een quotum voor die zwartkonten (scheldwoord voor Kaukasiërs, red.) instellen."

Volgens Vitali Pasjentev, hoofd van het gemeentebestuur in Krasnoarmeisk, is er bij de recente uitbarsting van volkswoede van onfrisse nationalistische sentimenten geen sprake: "De bewoners hier willen gewoon dat de wet wordt nageleefd en dat is geloof ik een eerlijke en juiste eis." Maar velen denken er anders over. De zaak is volgens sommige kranten koren op de molen van nationalistische bewegingen als RNE (de Russische Nationale Eenheid) en de skinheads, wier aanhang over heel Rusland groeiende is.

Als Volodja, bewaker van een kantoorgebouw in hartje Moskou, wordt gevraagd naar de ongeregeldheden in Krasnoarmeisk, zet hij felle ogen op. "Natuurlijk hebben de inwoners daar gelijk. Wij Russen hebben last van de illegalen, net als in Europa." Maar zijn collega Andrej is het daarmee oneens: "Mensen uit de Kaukasus zijn gewoon actiever dan wij Russen. En ze zuipen ook minder. Alle haat is gewoon terug te voeren op ordinaire jaloezie."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 16 juli 2002