DEN HAAG - Met de stijgende werkloosheid zullen werkzoekenden ook naar andere beroepen moeten uitkijken dan waarvoor ze zijn opgeleid. Dat zegt bestuursvoorzitter Rens de Groot van het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). Het CWI verwacht dat het aantal mensen dat eind 2002 werkloos is, zal oplopen tot 535.000 en in het jaar daarop tot 558.000, ofwel 7,5% van de beroepsbevolking. In 2001 eindigde de teller op 491.000.
Het CWI presenteerde gisteren zijn jaarlijkse prognose van de arbeidsmarkt. "Werkzoekenden moeten vaker over de schutting kijken", zegt De Groot. "Ze moeten ook meer bereid zijn werk te zoeken buiten hun eigen regio. Voor hoger opgeleiden, hbo'ers en universitair geschoolden, betekent de oplopende werkloosheid dat zij een baan moeten accepteren waaraan lagere opleidingseisen worden gesteld." Volgens de voorzitter neemt de werkloosheid onder hoog opgeleiden toe omdat zij als eerste een conjuncturele dip aan den lijve ondervinden. "Kijk maar naar de ontslagrondes bij banken en verzekeraars. Lager opgeleiden zijn minder gevoelig voor economische schommelingen. De productie van een bedrijf zal bijvoorbeeld altijd doorgaan, terwijl er op afdelingen als research & development als eerste beknot wordt ", aldus De Groot.
Het CWI gaat bij de prognose uit van een economische groei in 2002 van 1% en 2% in 2003. Als blijkt dat de groei lager uitvalt in die jaren, zullen er nog eens 100.000 werklozen bijkomen. "Het is een arbeidsmarkt ten faveure van de werkgever", zegt De Groot.
Moeilijk bemiddelbare groepen zoals ouderen (boven de 45 jaar) en mensen van buitenlandse afkomst zullen als eerste hun positie op de arbeidsmarkt zien verslechteren, meent de bestuursvoorzitter. En dat is wrang gezien de plannen van het nieuwe kabinet om de sollicitatieplicht voor werklozen van 57,5 jaar en ouder weer in te voeren. "Van de mensen met die leeftijd, komt minder dan 10% weer aan de bak", zegt de bestuursvoorzitter van het CWI. "De kansen voor deze groep om weer werk te vinden, zijn dus niet zo groot." Maar De Groot zegt wel dat het invoeren van de sollicitatieplicht in het licht van de vergrijzing en de noodzaak langer door te werken te begrijpen valt. Eind 2003 is de verwachting dat zo'n 28% van het aantal werkzoekenden boven de 50 jaar is. Ongeveer 53% zal dan ouder zijn dan 40 jaar.
Oorzaak van de oplopende werkloosheid is de achterblijvende banengroei waardoor er ook minder vacatures zijn. Dit jaar stijgt het aantal banen met 50.000. Dat is een stuk minder dan in 2001 toen er nog 113.000 banen bijkwamen. Voor 2003 verwacht De Groot een banengroei van 77.000. Het aantal vacatures bedroeg in 2001 944.000 tegen 830.000 dit jaar en 850.000 vacatures in 2003.
De grootste banenleveranciers zijn de gezondheidszorg, welzijnszorg (vooral kinderopvang), de horeca en zakelijke diensten zoals de advocatuur en architectenbureaus. Zij genereren ruim 51.000 banen in 2002 en bijna 70.000 in het jaar erop. In industriële sectoren zoals de voedingsindustrie, de textielindustrie en de metaalnijverheid, zullen in 2002 bijna 13.000 banen verdwijnen. Voor 2003 verwacht het CWI een banenverlies van 10.000.
In bepaalde regio's blijft de groei van het aantal banen achter bij het landelijk gemiddelde. Dat geldt voor bijvoorbeeld Groningen, Friesland, Twente, Zeeland en Limburg.
Werklozen kunnen daarentegen het beste in de regio's Flevoland en Rijn-Gouwe werk zoeken omdat daar de banengroei boven het landelijk gemiddelde uitkomt. Dat geldt ook voor het Gelderse rivierenland.