AMSTERDAM - De AEX-index is gisteren voor het eerst sinds vrijdag 21 september 2001 onder de psychologisch belangrijke grens van 400 punten gesloten. Een omzetwaarschuwing van het Duitse softwareconcern SAP en algeheel wantrouwen door de bijna onophoudelijke reeks boekhoudschandalen zetten de beursgraadmeter op een verlies van exact 18 punten (oftewel 4,4%) op 391,78.
Vooral zware koersdalingen van de financiële waarden drukten de AEX in de richting van het twaalfmaandelijkse dieptepunt van 378,36 punten, dat tien dagen na de terroristische aanslagen van 11 september werd aangetikt. Volgens handelaar Danny Markens (Effectenbank Stroeve) is het in het huidige dramatische beursklimaat niet uitgesloten dat de beursgraadmeter daar de komende tijd onder duikt.
"Toch hoeft het niet zo ver te komen", legt Markens uit. "Op dit moment worden de enorme koersdalingen vooral veroorzaakt door grote fondsen als ING, Unilever en Koninklijke Olie. Wat je vaak ziet is dat als dergelijke zwaargewichten capituleren, het einde van de neergaande periode nabij is."
De afgelopen vier handelsdagen is de AEX met maar liefst 45,58 punten (10,4%) gedaald. Van de 24 hoofdfondsen, die gisteren allen lager sloten, was ABN Amro de procentueel sterkste daler met een verlies van maar liefst 8,7% op €16,10. Dit gebeurde bij een omzet van ruim dertien miljoen stukken; drie maal meer dan tijdens een normale handelsdag.
Voor de zware koersdaling was geen eensluidende verklaring te geven. Volgens analist Jaap Meijer (SNS Securities) wordt de koers van ABN Amro gedrukt door de dreigende economische crisis in Brazilië en de ondergang van KPNQwest. Bij dit laatste geval kan de bank volgens hem een strop van €100 miljoen oplopen. In beurskringen worden verder ook het rampzalige beursklimaat dat ABN Amro inkomsten kost, en het dreigende faillissement van Worldcom aangehaald als mogelijke reden voor de koersval van de Amsterdamse bank.
Ook het bericht dat ABN Amro in zijn Nederlandstalige jaarverslag verzwijgt dat het tekort in de pensioenregelingen van zijn werknemers snel oploopt, deed het aandeel bepaald geen goed. Bij de financiële instelling zou eind 2001 het tekort zijn opgelopen tot €1,3 miljard. Ook Ahold (-3,0% op €16,12) vermeldt in zijn Nederlandstalige jaarverslag niet dat het kampt met een pensioengat van €278 miljoen.
In navolging van ABN Amro trokken ook de branchegenoten Fortis (-7,0% op €18,70), ING (-6,9% op €22,80) en Aegon (-4,1% op €18,65) de AEX ver omlaag.
De koersen van Unilever en Koninklijke Olie, die woensdag zwaar onder druk stonden vanwege de verwijdering van beide fondsen uit de prestigieuze S&P 500-index, leken zich gisteren te stabiliseren. Weliswaar sloten zowel Unilever (-1,4% op €61,80) als de 'Koninklijke' (-3,4% op €50,65) met verlies, maar ze deden het procentueel beter dan de AEX.
De financieel analisten van ABN Amro verhoogden gisteren het beleggingsadvies voor Unilever van 'houden' naar 'vermeerderen' bij een koersdoel van €70. "Wij beschouwen de koersdaling als gevolg van de verwijdering van Unilever uit de S&P 500 als overdreven, omdat er fundamenteel niets is veranderd", schreef één van hen.
Rabo Securities schat dat ASML (-2,4% op €13,35) komende woensdag een verlies van €72 miljoen zal bekendmaken over de eerste helft van dit jaar. De Rabo verlaagde gisteren het koersdoel voor de chipmachinemaker van €35 naar €25.
Philips eindigde 4,9% in de min op exact €25. De ABN Amro-analisten verwachten dat het elektronicaconcern in het tweede kwartaal van dit jaar weer in de rode cijfers is gedoken. Ze voorspellen dat Philips komende dinsdag een verlies vóór buitengewone posten gaat rapporteren van €18 miljoen.
Verder gaan de analisten ervan uit dat de elektronicagigant het afgelopen kwartaal een buitengewone last van €1,7 tot 1,8 miljard heeft genomen voor de waardedaling van zijn belangen in mediaconcern Vivendi Universal en telecomonderneming Great Nordic.
ABN Amro handhaaft het 'vermeerderen'-advies voor het aandeel Philips. Morgan Stanley verlaagde gisteren vanwege 'sectortechnische' redenen het koersdoel voor de onderneming van bestuursvoorzitter Gerard Kleisterlee van €38 naar €33.
In de Midkap, dat 10,09 punten verloor (2,3%) op een slot van 429,42, was er goed nieuws voor Laurus. Vanwege het aangezuiverde eigen vermogen heeft Euronext het supermarktconcern van het beruchte strafbankje gehaald. Laurus sloot echter 21 eurocent (15,6%) lager op €1,14.
Collega-Midkapper Corus moest bij een omzet van 2,1 miljoen stukken - bijna drie keer meer dan tijdens een gemiddelde handelsdag - 7 eurocent (5,4%) inleveren op €1,22.
Volgens handelaren speelde de vrees voor een op handen zijnde aandelenemissie van het Brits/Nederlandse staalconcern daarbij een rol.
Corus zou met de opbrengst daarvan zijn Braziliaanse branchegenoot CSN willen overnemen.