BRUSSEL - De Verenigde Naties hebben de Europese Unie gisteren gevraagd eerder dan gepland de politiemacht in Bosnië over te nemen, nu de Verenigde Staten afgelopen zondag plotsklaps hadden gedreigd deze VN-missie de nek om te draaien.
Koortsachtig overleg van NAVO-ambassadeurs gisteren in Brussel leverde weinig concreets op, behalve de toezegging van de VS en de NAVO dat zij gecommitteerd blijven aan de vredeshandhaving in het Balkan-land.
De EU zou de 1600 man tellende politiemissie aan het eind van het jaar van de VN overnemen. Dat zou de eerste keer worden dat de Unie op eigen houtje een crisisoperatie uitvoert. Die overgang moet nu al deze week gebeuren als de VS het been stijf houden. Diplomaten zien echter niet hoe Europa de zaak zo snel kan overnemen. "De aard van de missies die de EU heeft gepland, is heel anders dan de huidige, met minder personeel", zei een woordvoerder van de Europese Commissie gisteren. "Om binnen enkele dagen te besluiten dat dit een half jaar eerder moet gebeuren, lijkt me logistiek erg lastig."
De Amerikanen weigerden zondag in de VN Veiligheidsraad het mandaat voor de missie in Bosnië met zes maanden te verlengen. Ze stonden wel een noodsprong toe, waardoor het huidige mandaat met 72 uur werd gerekt tot morgen middernacht. De VS willen alleen nog meewerken aan VN-missies als zij de garantie krijgen dat hun militairen immuniteit krijgen voor arrestatie of vervolging door het nieuwe Internationale Strafhof, dat gisteren in Den Haag officieel van start is gegaan.
De NAVO zei gisteren dat haar 18.000 man omvattende vredesmacht in Bosnië (SFOR) niet in gevaar komt door de opstelling van de VS, omdat het geen VN-operatie is. Deze troepen ontlenen hun mandaat aan het vredesakkoord van Dayton uit '95, dat een einde maakte aan de oorlog in Bosnië. De VS hebben ook gezegd dat ze geen plannen hebben om hun 3100 Amerikaanse soldaten uit Bosnië terug te trekken.
Maar het wegvallen van het VN-mandaat kan wel problemen geven voor andere landen, zoals Duitsland. Het Duitse ministerie van Defensie liet gisteren weten dat de 1700 Duitse soldaten in Bosnië zich in hun barakken moeten terugtrekken als het VN-mandaat morgen afloopt. De Duitse grondwet vereist toestemming van de VN voor alle vredesoperaties
De VN-politiemacht in Bosnië zou in gevaar kunnen komen. De missie bestaat uit zo'n 1600 officieren uit meer dan 40 landen, onder wie 46 Amerikanen. De operatie is bedoeld om de Bosnische politie te ondersteunen en voorziet in training van zo'n 17.000 lokale politiemensen. De Bosnische regering waarschuwde gisteren dat zij niet in staat is het gat te vullen als deze operatie wordt stopgezet en smeekte de Amerikanen hun dreigement niet uit te voeren.
EU-buitenlandgezant Javier Solana beloofde gisteren dat de Unie Bosnië niet in de steek zal laten. "De Amerikanen kunnen vertrekken, maar wij niet", zei Solana in Parijs. Volgens zijn woordvoerster zal de EU het management van de politieoperatie sneller dan verwacht moeten overnemen of de missie moeten voortzetten zonder de 46 Amerikanen, op basis van een mandaat van de individuele, deelnemende landen.
Het probleem voor EU-missies is dat de nieuwe Europese interventiemacht officieel niet kan functioneren, omdat Griekenland en Turkije de start ervan blokkeren. Ze maken ruzie over het gebruik van NAVO-middelen door de EU-interventiemacht. Een oplossing voor dat conflict is voorlopig niet in zicht.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}