door Hans Kuitert KABOEL - Hamid Karzai, de Afghaanse president, kan voorlopig over niet veel meer dan 1200 soldaten beschikken om zijn gezag te vestigen in een land waar anarchie nog steeds om de hoek loert. Zijn minister van Defensie en tevens vice-president, Mohammed Fahim, is de direct verantwoordelijke.
Zelf houdt Fahim in Noord-Afghanistan nog steeds een eigen leger van 18.000 man achter de hand, terwijl de twee andere vice-presidenten in hun regio's - het centrale bergland en in het oosten - samen zo'n legertje van 12.000 man van op de been houden. Provinciale gouverneurs hebben strijdgroepen in sterkte variërend van 5000 tot 15.000 man.
Voorlopig houden deze krijgsheren zich koest. Zelf of via stromannen hebben ze een stukje van de regeringskoek verorberd, en perken daarmee de speelruimte van Karzai sterk in. Het zou dus zaak zijn de president een eigen leger te schenken, zodat hij vanuit Kaboel zijn bestuur kan uitstrekken over het hele land. En, vanuit westerse optiek, voorgoed kan verhinderen dat islamitische extremisten er weer terroristische bolwerken vestigen.
De Verenigde Staten en Frankrijk trainen nu zo'n nationaal leger, nadat de Britten en de Nederlanders al een eerste bataljon van de zogenaamde Nationale Garde in elkaar knutselden. De ervaringen tot nu toe wettigen niet de hoop dat Karzai snel over een goed leger kan beschikken, en de alliantie tegen het terrorisme met een gerust hart kan vertrekken.
Afghanen worden dan weliswaar met een een kalasjnikov in de knuist geboren, dat maakt van hen nog geen goede soldaten. Schieten kunnen ze, maar raken lang niet altijd, hebben instructeurs inmiddels ontdekt. Sergeant Shawn, een van de Amerikaanse trainers op de luchtmachtbasis Bagram bij Kaboel, is niet bijster optimistisch. "We moeten ze het concept van teamwerk en discipline bijbrengen. Dat is een uitdaging, om het mild te zeggen."
Het profiel van de Afghaanse rekruut is een nachtmerrie voor de buitenlandse leermeesters: vaak ongeletterd, volledig ongedisciplineerd, eigenzinnig, weliswaar gehard in het ruige leven in de bergen, maar met een zeer beperkt uithoudingsvermogen. Met hun geweren een toonbeeld van mannelijkheid en hun hart alleen verpand aan de eigen stam of clan, zeker niet aan de nationale zaak.
Zo zijn er van het eerste klaargestoomde bataljon van 600 rekruten inmiddels 200 gedeserteerd. Velen werden gelokt door het geld en gratis verzorging. Ze hadden er niet op gerekend dat ze een stormbaantje moesten pakken, moesten exerceren, en zowaar op tijd moesten zijn.
Natuurlijk zijn ze niet allemaal zo. Een jonge rekruut uit Bamiyan is hoogst gemotiveerd. "Het is belangrijk dat we een nationaal leger krijgen. Het wordt tijd dat we als soldaten niet tegen elkaar maar voor het nationale belang strijden", zegt hij en holt puffend verder over een grasveld om zijn conditie op te vijzelen. Een ander, uit Kunduz, is niet meer in beweging te krijgen. "Ze hebben gezegd dat ik 250 dollar per maand zou krijgen. Maar het is maar 30. Daarvoor had ik niet weg hoeven te gaan."
De allergrootste uitdaging is het samensmelten van de uit alle etnische groepen afkomstige rekruten tot een homogeen leger, dat dienstbaar is aan het centrale gezag. In Afghanistan zijn in de afgelopen tweehonderd jaar alle pogingen mislukt zo'n multi-
etnische krijgsmacht tot stand te brengen.
Voorlopig proberen de Amerikanen en de Fransen 6000 man onder de wapenen te krijgen en vooral te houden. Uiteindelijk doel is een leger van 60.000 man, liefst gerekruteerd uit de milities van de krijgsheren, zodat die straks geen angel meer hebben om te steken. Optimisten zeggen dat het wel vijf jaar kan duren voordat een dergelijk leger is gevormd.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}