door Rolien Créton KOPENHAGEN - De Deense regering, die vanaf maandag het EU-voorzitterschap zal overnemen, zet hoog in om in december tien nieuwe landen te kunnen verwelkomen. Een juiste prioriteit, zo vindt de Deense bevolking, die volgens de 'eurobarometer' het positiefst van alle EU-landen over de uitbreiding denkt. Maar bij alle andere vormen van integratie binnen de EU zakt dezelfde Deense barometer diep onder het vriespunt.

Op de kade in Kopenhagen staan lange rijen auto's te wachten op het schip 'Pomerania' dat dagelijks naar Polen vaart. Het land is een populaire vakantiebestemming, en in het najaar zal er zelfs een nieuwe lijn naar Polen worden geopend. De nabijheid van Polen maakt dat de Denen toetreding ervan als iets vanzelfsprekends ervaren.

De 24-jarige Daniel Madsen vindt de tijd gekomen dat de inzet van de kandidaat-landen nu beloond wordt met lidmaatschap. "Ze hebben ervoor geknokt om aan alle voorwaarden te voldoen." De IT-ingenieur is ervan overtuigd dat er onder Deens voorzitterschap vaste afspraken kunnen worden gemaakt. "De nieuwe regering heeft de afgelopen tijd veel kritiek gehad op haar bezuinigingen, en is er nu op gespitst om haar reputatie te verbeteren."

De uitbreiding van de EU met tien nieuwe landen is het eerste project dat de Denen zien zitten. Discussies over een toevoer van goedkope arbeidskrachten uit het Oostblok en dure landbouwsubsidies zijn in Denemarken zelfs uitgebleven.

Volgens professor Europese politiek Søren Dosenrode heeft het opmerkelijke enthousiasme te maken met de hechte banden die Denemarken met Oost-Europa, en met name de Baltische staten, onderhoudt. Dosenrode: "Het zijn en blijven onze broederlanden."

Handelsbetrekkingen, wetenschappelijke uitwisselingen en culturele projecten floreren. En de voormalige Deense minister van Buitenlandse Zaken, Uffe Ellemann-Jensen, wordt in de Baltische staten nog steeds geroemd om zijn strijd voor hun onafhankelijkheid. "Er loopt in die streken nu een golf van elfjarige jongetjes rond die de typisch Deense naam Uffe dragen", aldus Dosenrode.

Bovendien lijken veel Denen de hoop te koesteren dat het lidmaatschap van veel kleine landen de federalistische ontwikkelingen binnen de EU zal vertragen. Een houding die socioloog Henrik Dahl een vorm van typisch Deens 'slachtoffernationalisme' noemt.

"Veel Denen voelen zich 'slachtoffer' van de EU: een klein landje, gevangen in een onmogelijk te besturen bureaucratisch systeem. Maar met de uitbreiding hebben de Denen het gevoel dat ze met veel kleine landen in hetzelfde schuitje zitten."

Voor de Kopenhaagse barman Kim Normann is de uitbreiding een noodzaak bij gebrek aan alternatieven: "Ik ben anti-EU en dat zal ik altijd blijven. Ik moet niets hebben van al dat gesjoemel in Brussel. Het gevaar bestaat dat het met al die nieuwe landen nog chaotischer wordt. Maar ze hebben net als wij recht op een beetje meer welvaart."

De Deense regering moet dit halfjaar op haar tenen lopen, met name als de kosten van een voorzitterschap ter sprake komen: minder dan de helft zal worden uitgegeven in vergelijking met buurland Zweden. Volgens ex-ambtenaar bij BZ John Høst Schmidt is Denemarken te ver doorgeslagen. "We zitten nu zo krap in personeel, dat er het komend halfjaar niets onverwachts kan gebeuren", aldus Schmidt, die met vervroegd pensioen werd gestuurd.

De druk op de regering wordt versterkt door de internationale kritiek op het strenge Deense immigratiebeleid van de afgelopen maanden. Lykke Friis, hoofd onderzoek bij het Instituut voor Buitenlandse Politiek: "Als de uitbreidingsonderhandelingen mislukken, krijgt de Deense regering de schuld. In het buitenland zullen ze ons beschimpen voor onze geslotenheid en voor ons immigratiebeleid. En dan te bedenken dat de onderhandelingen in december ook nog eens op vrijdag de 13e moeten worden afgesloten."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 29 juni 2002