AMSTERDAM - Afzwakken, verwateren en terugkrabbelen. Dat was het parool dit weekend op de Europese top in het zinderende Spaanse Sevilla. Terwijl de burgers juist nu meer daadkracht van hun leiders in het Europees verband verwachten op het terrein van asiel en migratie, demonstreerden de regeringsleiders weer eens een onvervalst staaltje van pappen en nathouden.
"Het gaat om de geloofwaardigheid van Europa", zei premier Kok vrijdag terecht. "Burgers krijgen schoon genoeg van al die plannen in de etalage die toch niet worden uitgevoerd."
Helaas bleek Kok op zijn laatste EU-top de spijker op zijn kop te slaan. Wat met veel tamtam door Spanje en Engeland was aangekondigd als hét Europese antwoord op de stroom illegale migranten en asielzoekers die de kiezers de laatste tijd zo verontrust, draaide uit op een zwak vuistje in een fluwelen handschoen.
Onder druk van de net triomfantelijk herkozen Franse president Chirac blijft een fors aangescherpt migratiebeleid voorlopig in de ijskast. Van financiële sancties tegen derde landen die weigeren hun uitgewezen onderdanen terug te nemen, is geen sprake terwijl de falende terugkeer volgens Eurocommissaris Vitorino (Justitie) juist het zwakke punt in het Europese migratiebeleid is. De stok achter de deur heeft daarmee de slagkracht van een tuinslang gekregen.
Veel verder dan het hernieuwen van eerder gemaakte afspraken, een beproefd ritueel in het Europese circus, zijn de regeringsleiders op dit gebied niet gekomen. Nieuwe deadlines voor een gezamenlijk Europees asielbeleid zijn gesteld, maar diplomaten betwijfelen nu al of die zullen worden gehaald gezien het gebrek aan politieke wil om echt de nationale aanpak in te leveren voor een Europese.
Van een EU-grenspolitie is voorlopig evenmin sprake omdat een aantal landen, waaronder Nederland, er niets voor voelt de grensbewaking over te hevelen naar Brussel. Samenwerking is de komende jaren het hoogst haalbare.
Ook op andere terreinen werd de top als vanouds overheerst door nationale belangen van de vijftien EU-landen. Frankrijk dwong extra tijd af om zijn begrotingstekort weg te werken ondanks de strenge afspraken in het Stabiliteitspact voor de euro. Ambitieuze plannen om de effectiviteit van Europese toppen te verbeteren en het roulerende EU-voorzitterschap te hervormen, krompen in de hitte van Sevilla tot wat aanpassingen in de marge.
Wat de maalstenen van de consensusvorming wel overleefde, is het plan om camera's toe te laten bij de debatten tussen de Europese ministers. De regeringsleiders hopen daarmee Europa dichter bij de burger te brengen. Maar wie zit er nu te wachten op urenlange gortdroge debatten over ingewikkelde procedures, waarbij de echte koehandel toch buiten het oog van de camera's plaatsvindt? Burgers willen geen camera's, maar tastbare resultaten. En die blijven voorlopig even schaars als kamelen op de Noordpool.