ROTTERDAM - Vijfendertig Noordzee-vissers uit Goedereede, Ouddorp en Stellendam waren het vorig jaar roerend met elkaar eens: er zit steeds minder vis in de Noordzee en die dreigende uitputting moet worden gekeerd. In de kantine van de visafslag in Stellendam bespraken de kottervissers op een vrijdagmiddag in april een groot aantal plannen om minder te gaan vissen en de visstand de gelegenheid te geven zich te herstellen. Hoe de 'rovers van de Noordzee' zich ontpopten tot een model voor de Europese Unie.

Uiteindelijk besloten ze per kwartaal hooguit 950 tot 1000 uren te gaan vissen. In de praktijk komt dat neer op 40 werkdagen varen en 50 werkdagen stilliggen. "We willen hiermee het goede voorbeeld geven, maar uiteindelijk moet de regeling wel gaan gelden voor alle vissersschepen van alle EU-lidstaten", vonden de vissers, die bijeen waren op initiatief van de werkgroep Jonge Varende Vissers.

De oproep miste zijn uitwerking niet. Begin dit jaar legde de hele Nederlandse kottervloot zich vrijwillig beperkingen op bij de visserij op schol en kabeljauw. Die vissoorten zijn in de eerste drie maanden van het jaar kuitziek. Te grote vangsten zouden de betrokken visbestanden onder het kritisch minimum kunnen brengen. De Nederlandse kotters van Delfzijl tot Breskens bleven allemaal bij toerbeurt een week in de haven.

Dat onverwachte voorbeeld heeft kennelijk ook in Brussel de aandacht getrokken. Hoewel de Nederlanders tot voor kort door de EU werden beschouwd als de rovers van de Noordzee, vertonen de nieuwste visserijplannen uit Brussel veel overeenkomsten met de beperkingen die de Nederlanders zich op de Noordzee al vrijwillig opleggen. Goed voorbeeld doet kennelijk goed volgen.

Brussel vindt vissen niet belangrijker dan vissers, zo benadrukte eurocommissaris Franz Fischler bij de presentatie van het nieuwe visserijbeleid dat de komende tien jaar (2003-2013) moet gaan gelden. "Maar er moet wat gebeuren. Bij ongewijzigd beleid zijn zowel de vissen als de vissers gedoemd te verdwijnen".

Het Europees visserijbeleid van de voorbije tien jaar wordt algemeen beschouwd als een volslagen mislukking. Het stond stijf van de tegenstrijdigheden. De Europese visserij moest bevorderd worden, maar tegelijkertijd moesten kwetsbare vissoorten worden beschermd. De Europese vloot moest worden gemoderniseerd, maar tegelijkertijd gingen de visquota omlaag. De werkgelegenheid moest worden bevorderd, maar de vloot moest inkrimpen. Het inkomen van de vissers moest omhoog, maar de aanvoer moest omlaag.

De voorstellen die de EU nu doet voor de periode na 1 januari 2003 zijn uitermate ingrijpend, hoewel in mindere mate voor de Nederlandse vloot. De EU-subsidies voor nieuwbouw worden afgeschaft, de Europese vloot van 99.000 schepen moet met circa 8500 schepen worden ingekrompen en de vangsten moeten omlaag met 30 tot 60% per vissoort. Die revolutie kan slechts vreedzaam verlopen, als de controle op de visserij sterk wordt opgevoerd. Ook dat is in de nieuwe EU-plannen voorzien.

De klappen komen vooral hard aan in Noord-Spanje, waar de Baskische en Galicische vloot de afgelopen tien jaar voortvarend is vernieuwd met geld uit Brussel. De Spanjaarden hadden gehoopt na 1 januari a.s. met die vloot in de Noordzee te kunnen gaan vissen op ongequoteerde soorten (zoals makreel en heek).

Nederland komt er waarschijnlijk genadig van af, omdat de Nederlandse Noordzee-vloot de afgelopen jaren al veel tonnage heeft ingeleverd. In 1990 stonden nog 533 kotters geregistreerd, eind 2001 waren er dat 387. Daarvan worden er naar schatting 350 actief ingezet.

Het ziet ernaar uit, dat de in Nederland ontwikkelde gedachten over duurzame visserij nu door de EU verplicht zullen worden opgelegd aan de vissers in alle EU-landen.

Bij de Nederlandse Vissersbond (NVB) leeft het gevoel, dat het een beetje oogsttijd is geworden. "Jarenlang zijn wij door andere landen in de zwarte hoek gezet. Het was mode om Nederland te beschimpen. We zijn aangevallen en verketterd, gewoon uit jaloezie", aldus secretaris Gerrit Hiemstra.

"De Nederlandse vloot is de modernste en de meest efficiënte van allemaal. In 1995 werd gemiddeld 440.000 kilo per vaartuig opgevist. Denemarken zat op 391.000 kilo. Griekenland hobbelt achteraan met slechts 10.000 kilo per vaartuig." (Actuelere cijfers zijn er niet - red.)

"We hebben de afgelopen tien jaar ons leven sterk gebeterd. Er wordt keurig binnen de quota gevist en de quota zijn tegen betaling onderling overdraagbaar. Maar gelukkig bewegen EU-visserijbeleid en -visserijcontrole zich nu in de richting van ons stelsel. Eindelijk dan."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 15 juni 2002