AMSTERDAM - Directeur/grootaandeelhouders (dga's) staan aan de vooravond van een fiscale revolutie. In navolging van het Europese Hof heeft de Hoge Raad een btw-plicht op hun arbeidsvergoeding gelegd. De gevolgen: extra administratieve lasten en mogelijk hoge kosten. Opmerkelijk genoeg kraait er geen haan naar en heeft de Nederlandse fiscus zich na de uitspraak opvallend stil gehouden. Rob Vermeulen, vennoot en belastingadviseur bij Loyens & Loeff, noemt dit onbegrijpelijk. "Zelfs mijn collega's, ook dga's, kijken me met onbegrip aan: btw, waar heb je het over?"

"Het gaat om honderdduizenden mensen, iedereen die meer dan 50% van de aandelen in een bv heeft", geeft Vermeulen het belang van de uitspraak aan. Vooral het midden- en kleinbedrijf kent veel directeur/grootaandeelhouders. Voor hun werkzaamheden ontvangen ze salaris van de bv. Ziet de fiscus de dga in deze situatie vooralsnog als zijnde iemand in loondienst, de Hoge Raad plakt hem het label van ondernemer op. Een ondernemer die diensten verricht voor de bv en als zodanig die bv ook btw in rekening moet brengen.

De bv kan in veel gevallen de betaalde btw - 19% over het salaris van de dga - van de fiscus terugvorderen, dus netto verdient de overheid er niets mee. "Het betekent echter wel een gigantische administratieve rompslomp", stelt Vermeulen. "Voor zowel de directeur/grootaandeelhouder als voor de overheid. Bovendien kan het een flinke financiële impact hebben."

De beslissing van de Hoge Raad is rechtsgeldig op het moment van uitspraak (26 april), zo stelt de belastingexpert. "Als je niets doet, krijg je in principe binnen nu en vijf jaar bij een controle een naheffingsaanslag voor btw. Plus boete en heffingsrente. Ik kan me niet voorstellen dat de Belastingdienst een uitspraak van de Hoge Raad naast zich neerlegt."

In sommige gevallen leidt de btw-plicht tot een forse schadepost. Lang niet alle bv's kunnen de betaalde btw terugvorderen, waardoor er een extra loonlast van 19% op de vennootschap drukt. Dit drukt de bedrijfswinst van de bv. Uiteindelijk merkt de grootaandeelhouder dat aan zijn dividend. Met name vennootschappen in de zorg (artsen en andere medisch specialisten), in het onderwijs en in de effectenhandel zitten volgens Vermeulen in die situatie. De dga kan zich uit deze benarde positie redden door een fiscale eenheid met zijn bv aan te gaan. Dan is er niet langer sprake van twee economische partijen en vervalt de btw-heffing. Bij sommige constructies is dat echter niet mogelijk. Vermeulen: "Bijvoorbeeld als een van de twee in het buitenland is gevestigd. Dan heb je een probleem; dan wordt het 19% duurder."

Gezien de grote gevolgen - in het gunstigste geval moet iedereen btw administratief gaan bijhouden - verbaast Vermeulen zich over de geringe ophef rond de uitspraak. Het ministerie van Financiën hield zich zelfs helemaal stil. "Iedereen die ik sindsdien hierop heb aangesproken, weet van niets. De fiscus gaat er kennelijk vanuit dat iedereen het weet", zegt Vermeulen.

De belastingadviseur stuitte ook in zijn eigen kantoor op verbazing over de btw-plicht, terwijl ook zijn collega's ermee te maken hebben. "Wij zijn allemaal dga van onze eigen bv binnen het kantoor", verklaart Vermeulen die inmiddels een intern memo heeft rondgestuurd.

Bert Bongers, adjunct-directeur van het Nederlandse College van Belastingadviseurs, beaamt de onbekendheid met de btw-plicht. Bovendien ziet hij er niets in. Bongers spreekt van een "zinloze operatie gebaseerd op een broekzak-vestzak systeem. Het zadelt veel mensen op met een administratieve chaos."

Vermeulen geeft daarom Financiën de raad om Brussel machtiging vragen om van de Europese btw-richtlijn af te wijken. "Wat ze niet kunnen doen is stilzitten. De wereld is gewijzigd." Ministeriële voorlichting over het nieuwe btw-regime voor dga's vindt de fiscalist in ieder geval nodig.

Het ministerie van Financiën gaf gisteren desgevraagd te kennen een besluit voor te bereiden. "De uitspraak van de Hoge Raad is onontkoombaar", stelde persvoorlichter Roel van Koperen gisteren. "Wij zijn overigens ook niet blij met de uitspraak. Het levert ons geen extra inkomsten op, maar wel administratieve lasten."

Het besluit laat nog enkele weken op zich wachten en zal dga's vertellen hoe ze de btw in hun fiscale plaatje moeten inpassen. Ontheffing van de Europese btw-richtlijn is op dit moment niet aan de orde, zo stelt Van Koperen. "Eerst een oplossing voor de praktijk."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 15 juni 2002