ROTTERDAM - Het bedrijf ging langs de rand van de afgrond, en of het bestaansrecht heeft moet eigenlijk nog steeds blijken. Maar Harmen Sliep, sinds twee jaar directeur bij het Rotterdamse HES Beheer, trekt naar zijn volle overtuiging niet aan een dood paard. "We krijgen stapsgewijs grip op de operaties. Volgend jaar eindigen we in de plus."

HARMEN SLIEP ... erfenis wegwerken ... (Foto: Roel Dijkstra)

De interviewafspraak, diep in de Rotterdamse haven, is bij HES' zere plek: in het kantoor van dochter European Bulk Services, of simpelweg EBS. Het was deze onderneming, ontstaan uit een fusie tussen drie stuwadoorsbedrijven, die het beursfonds naar de rand van de afgrond zou drijven. Jarenlange verliezen, kostbare reorganisaties en strategische missers dompelden de houdstermaatschappij in dieprode cijfers. "Van 1989 tot het jaar 2000 verloren we opgeteld €130 miljoen", rekent Sliep (41) voor.

HES Beheer, een kleine eeuw geleden begonnen als graanoverslagbedrijf, raakte eind jaren tachtig het spoor bijster doordat de Europese landbouwpolitiek een bres in de omzet sloeg. Het havenbedrijf zocht de oplossing in diversiteit: naast de traditionele agribulk (de inzakkende overslag van granen, oliezaden en veevoergrondstof) werd via de overname van Interstevedoring Groep (agribulk, minerale bulk) en Frans Swarttouw (overslag van kolen en industriële mineralen) aan risicospreiding gedaan.

Het maakte van de onderneming vooral een reus op lemen voeten. "Er is veel geld in de samenwerking verloren", stelt Sliep. De drie-in-de-pan hikte al snel tegen economische tegenspoed en dus overcapaciteit aan, en dat leidde weer tot dure reorganisaties. "Het afvloeien van mensen is in de haven traditioneel een groot en kostbaar probleem." In de directiekamer was het al evenzeer onrustig. In de afgelopen tien jaar trachtten vijf verschillende bestuurders de onderneming vlot te trekken.

'Het financieel uitgeholde HES Beheer degradeerde door de verliezen bij de banken naar de afdeling 'bijzondere kredieten' - waar het overigens nog steeds staat. En dan geldt een onderneming niet langer als klant, maar als probleem. Aan Sliep de opgave de financiers tevreden te stellen. En dat lukt hem tot nu toe naar behoren.

"Ik weet hoe ze denken", zegt de bedrijfseconoom, die zelf ooit zijn carrière als financier bij Chase Manhattan begon, maar het ondernemerschap verkoos. Sliep zette na zijn aantreden vol in op het aflossen van schulden. Tegelijkertijd werd de organisatie bij de dochters opgeschud. Vorig jaar loste HES beheer €10 miljoen op zijn schulden (totaal nu €40 miljoen) af, terwijl tegelijkertijd driftig aan de deelnemingen wordt gesleuteld. Zo is bij het Amsterdamse overslagbedrijf OBA door relatief kleine investeringen de overslagcapaciteit met 50% verbeterd en wordt voor het kwakkelende EBS een partner gezocht.

Toch mag het een klein wonder heten dat de banken (Fortis, ABN Amro en NIB) de stekker niet uit de onderneming hebben getrokken. Want al zijn de verliezen nu minder dramatisch dan in 'rampjaar' '96, rode cijfers schrijft HES operationeel nog altijd. Sliep wijt het aan de waardevolle activa dat HES Beheer op de been is gebleven. Aan onderpand voor leningen geen gebrek, en vrijwel alles is dan ook als zekerheid aan de kredietverschaffers gegeven: voorraden, vorderingen en aandelen in dochtermaatschappijen.

Het verbeteren van de liquiditeit en van de financiële positie is derhalve bovenaan de agenda geplaatst. "We gaan de goede kant op maar zitten met een erfenis. We hebben nog een paar jaar nodig om een stevige financiële positie te bereiken", zegt Sliep, die in 2003 wel zwarte cijfers verwacht. "In de jaren daarna moet dat structureel beter worden."

Grote onzekere factor blijft de ontwikkeling van de industriële markten in continentaal Europa. Sliep: "Wij zijn vooral daarvan afhankelijk, maar waar het heengaat, weet ik niet. We hebben het eerder gezien in de mineralenoverslag. Complete kunstmestindustrieën zijn uit Europa verdwenen. En neem nu de staalindustrie. Het is maar de vraag of die hier in deze omvang zal blijven."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 12 juni 2002