door Ronald Veerman DEN HAAG - De Nederlandse economie slaagt er maar niet in uit het dal te klimmen, waardoor de minister van Financiën dit jaar en in 2003 tegen een forse tegenvaller van circa 3 miljard euro dreigt op te lopen.

De economische groei blijft in 2002 door het trage herstel beperkt tot een schamele 1 procent en forse belastingtegenvallers zorgen ervoor dat het overschot op de begroting omslaat in een tekort van maar liefst 0,3 procent.

Dat blijkt uit het concept van de Macro Economische Verkenning van het Centraal Planbureau (CPB), dat de basis vormt voor de op Prinsjesdag te presenteren Miljoenennota.

De nieuwste cijfers van het CPB zijn een lelijke streep door de rekening van de formatiegesprekken tussen CDA, LPF en VVD, waar al 8 tot 10 miljard euro bezuinigd moest worden om de gewenste extra uitgaven en lastenverlichting te realiseren.

De drie partijen hebben vorige week bovendien afgesproken dat geen nieuwe begrotingstekorten meer zullen worden geaccepteerd.

In april ging het CPB er nog van uit dat de Nederlandse economie in de loop van 2002 weer duidelijk zou gaan aantrekken en op een groei van 1,5 procent zou kunnen uitkomen, maar nu lijkt het herstel toch niet voor het derde kwartaal echt aan te vangen. In 2003 trekt de groei volgens de laatste prognose wel duidelijk aan tot 2,75 procent.

Vooral door forse tegenvallers bij de belastinginkomsten van circa 2 miljard euro ziet Zalm het kleine overschot van 0,1 procent dat dit jaar werd verwacht plotsklaps veranderen in een tekort van 0,3 procent. In 2003 komt het tekort niet op 0,5 procent uit zoals eerder gedacht maar op 0,7 procent, hetgeen een tegenvaller van nog eens 1 miljard euro inhoudt.

In Den Haag is geschrokken gereageerd op de groter dan verwachte tegenvallers, die de formatiegesprekken verder zullen bemoeilijken.

Zalm, die tevens namens de VVD de onderhandelingen voert, zou verbaasd zijn over de omvang van de tegenvallers en heeft een nader onderzoek van Financiën gelast. Het is voor Zalm persoonlijk extra vervelend dat hij na jaren van voorspoed en de terugkeer van het begrotingsoverschot waarschijnlijk toch een tekort voor een nieuw kabinet nalaat bij zijn vertrek van het departement.

Volgens het CPB wordt de verslechtering van de Financiën nagenoeg geheel veroorzaakt door belastingtegenvallers. De vennootschapsbelasting, BTW en inkomstenbelasting zitten tegen, maar ook de hoger dan geraamde hypotheekrenteaftrek wordt door het planbureau als reden genoemd.

De minder gunstige economische situatie lijkt vooralsnog geen effect te hebben op de werkgelegenheid en de groei van de werkloosheid. Net als in april voorziet het CPB voor 2002 en 2003 respectievelijk 290 duizend en 340 duizend werklozen, terwijl het aantal banen met een half procent blijft groeien.

Wel wordt de gemiddelde Nederlander in zijn portemonnee geraakt door de minder sterke loonstijging die het CPB verwacht en de weer iets oplopende inflatie.

Zo komt de loonstijging in 2003 met 3,25 procent een kwart procent lager uit, terwijl de inflatie juist van 2,5 naar 2,75 procent stijgt. Voor de modale werknemer betekent dit al met al een magere koopkrachtwinst van 0,5 procent in 2003, terwijl het CPB in april nog uitging van een inkomensplus van 1 procent.

De aflossing van de staatsschuld komt door de magere groei en de nieuwe tegenvallers bijna tot stilstand. Als percentage van het nationale inkomen daalt de schuld dit jaar niet zoals eerder gedacht onder de 50 procent, maar komt op 50,2 procent uit. In 2003 gaat het door de aantrekkende groei wel weer beter en neemt de staatsschuld verder af tot 47,5 procent van het nationaal inkomen.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 12 juni 2002