door Teije Brandsma NAIROBI - Door Rwanda gesteunde rebellen hebben enkele dagen geleden in de Congolese stad Kisangani een systematische executie afgerond van naar schatting 250 mensen. Voor de VN'ers in de junglestad, die een papieren staakt-het-vuren controleren, riep de slachting herinneringen op van het debacle van de Nederlandse blauwhelmen in het Bosnische Srebrenica, waarbij 7000 moslimmannen werden vermoord.
Rwanda en Oeganda steunen twee rebellengroepen die beide een enorm gebied in het Noord- en Oost-Congo in bezit hebben. De beide landen beweerden twee jaar geleden nog dat deze groepen, de RCD en MLC, ervoor zorgen dat er geen criminelen infiltreren in de westelijke grensregio van Oeganda en Rwanda.
Drie jaar nadat de rebellen onder leiding van Oegandese en Rwandese militaire adviseurs het gebied hadden bezet, zitten ze er nog steeds. Ze zijn zevenhonderd respectievelijk duizend kilometer van hun eigen grenzen verwijderd. De VN hebben na verschillende onderzoeken geconcludeerd dat de twee landen voornamelijk bezig zijn met het plunderen van de vele Congolese bodemschatten.
De slachtpartij in Kisangani door de Rwandezen, die ruim een week geleden begon, was bedoeld om een oproer in de kiem te smoren. Een aantal inwoners van Kisangani had een radiostation bezet en verspreidde de oproep de Rwandese bezetter de stad uit te zetten. Vervolgens openden de Rwandezen en hun vrienden, die hun macht over de stad in gevaar zagen komen, een jacht op de aanstichters.
Honderden mensen werden door vuurpelotons doodgeschoten, zo meldt de VN-missie die de naam Monuc draagt, die in Kisangani met 575 blauwhelmen aanwezig is om te zien of eerdere beloftes van een staakt-het-vuren worden nageleefd. Anderen werden gedood, hun buik opengesneden en gevuld met stenen, waarna ze in de Congo-rivier werden gegooid.
De honderden VN'ers in Kisangani, die geen mandaat hebben om met wapengeweld in te grijpen, moesten machteloos toezien hoe honderden inwoners werden weggevoerd en later vermoord. De taferelen deden denken aan het drama in Srebrenica, waar Nederlandse blauwhelmen met slechts een beperkt VN-mandaat moesten toezien hoe moslimmannen door de Serviërs werden weggevoerd en vermoord.
Een overlevende, die gewond was aan haar been, vertelde de Britse televisiezender BBC dat haar zoon werd geëxecuteerd door Congolezen die geleid werden door Rwandezen. De Rwandese bezetters van Oost-Congo zijn de afgelopen weken nerveus geworden omdat de Oegandezen in Zuid-Afrika een overeenkomst hebben gesloten met de federale regering in Kinshasa. Besloten is dat leider Jean-Pierre Bemba van de MLC-rebellen in het door Oeganda gecontroleerde Congolese deel premier wordt van Congo. Daardoor raken de Rwandezen meer dan ooit geïsoleerd van hun voormalige Oegandese bondgenoten.
De Belg Luc Henkinbrant, die binnen de VN-missie Monuc zich bezighoudt met de mensenrechten, kreeg eind vorige week te horen dat hij binnen 48 uur het land uit moest. Volgens de Rwandezen had hij te weinig respect getoond voor de RCD-rebellen.
Rwanda is een van de 22 landen waarmee het Nederlandse ministerie van Ontwikkelingssamenwerking samenwerkt. Omdat volgens het ministerie Rwanda op een relatief professionele manier wordt bestuurd, heeft het in de vorm van hulpprogramma's recht op miljoenen euro's. Vorig jaar ontving Rwanda 14,5 miljoen euro aan Nederlands belastinggeld.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}