AMSTERDAM - Hij is keihard, een ijzersterke dealmakeren op moeilijke momenten op zijn best. Voor personen die met voormalig Getronics-baas Ton Risseeuw (65) nauw hebben samengewerkt, was het een jaar geleden dan ook geen verrassing toen hij bij KPN als net aangetreden commissaris naar voren werd geschoven om het onder een schuld van €23 miljard zuchtende telecombedrijf voor een faillissement te behoeden.

TON RISSEEUW ... opstappen commissarissen KPNQwest slechte zaak ...

Onder leiding van bestuursvoorzitter Ad Scheepbouwer en president-commissaris Risseeuw is de dreiging van een ondergang inmiddels vermeden, en kan KPN weer naar de toekomst kijken. "In Europa bestaat veel respect voor de manier waarop KPN de schuldproblematiek heeft aangepakt. Zeker als u ziet hoe France Telecom en Deutsche Telekom er op dit moment voor staan", vertelt Risseeuw in een chique kantoorpand in Amsterdam dat hij deelt met makelaar Cor van Zadelhoff, voormalig Heineken-baas Karel Vuursteen en ex-bestuursvoorzitter Rob Hazelhoff van ABN Amro.

Een zaak die het afgelopen jaar voor KPN volledig is misgegaan, betreft het recente faillissement van dochterbedrijf KPNQwest. Risseeuw is verbaasd dat het Amerikaanse Qwest Communications, dat over een belang van 48% beschikt in KPNQwest, geen helpende hand heeft uitgestoken om de slechte gezondheid van het bedrijf te verbeteren. "Als KPN vinden wij het onbegrijpelijk dat Qwest niet de consequentie heeft getrokken van zijn positie als leidende aandeelhouder in KPNQwest."

KPN bracht in oktober 2001 zijn belang in KPNQwest terug naar 40%, waardoor Qwest de grootste aandeelhouder werd. De KPN-top liet na deze transactie weten op termijn volledig uit KPNQwest te willen stappen. Daarmee kreeg Qwest de teugels in handen bij het datacommunicatiebedrijf.

De Amerikanen bleken door de schuldenlast van circa $25 miljard waarmee Qwest kampt, niet bereid om KPNQwest voor een faillissement te behoeden. KPN deed nog een laatste poging door Qwest voor te stellen samen een investering te doen, waarmee het netwerkbedrijf voor enige tijd kon blijven doordraaien. Maar dit voorstel liep stuk doordat het Qwest-bestuur daar extreem hoge eisen tegenover stelde.

Volgens Risseeuw deelde Qwest pas drie weken geleden aan KPN mee dat het KPNQwest niet meer zou steunen. Dezelfde dag stapten de twee vertegenwoordigers van het Amerikaanse telecombedrijf uit de raad van commissarissen van KPNQwest. Daarna hadden de overige drie commissarissen weinig keus meer dan ook te vertrekken.

Risseeuw vindt het bepaald geen goede zaak dat president-commissaris Joe Nacchio en commissaris Robert Woodruff, die bij Qwest respectievelijk bestuursvoorzitter en financieel topman zijn, plotseling opstapten bij KPNQwest. "Juist in een dergelijke situatie hadden ze moeten blijven om toezicht te houden."

Het terugbrengen van het belang in KPNQwest paste in de overlevingsstrijd die KPN vorig jaar voerde. Risseeuw zag bij zijn aantreden als commissaris in mei 2001 dat KPN in kritieke toestand verkeerde. "Er bestond grote onzekerheid of we ooit uit de problemen konden komen. De financiële wereld leek niet bereid een broodnodige claimemissie te ondersteunen."

Daarop stortte KPN zich in fusiegesprekken. "De gedachte was dat we alleen zouden kunnen voortbestaan onder de vleugels van een ander", aldus de topman. Nadat de afmattende onderhandelingen met Belgacom eind augustus 2001 stuk liepen, besloot het KPN-bestuur alle fusiegesprekken te stoppen en de zaken rustig eens op een rijtje gaan zetten.

"Wij hebben ons toen afgevraagd of KPN echt zo'n wanhopig bedrijf was. Dat bleek niet zo te zijn. KPN heeft een vast netwerk dat fantastisch draait. Verder is KPN Mobile een topbedrijf, dat alle concurrenten qua ratio's (rendement, red.) verslaat."

Begin september 2001 waren de banken bereid KPN te steunen op voorwaarde dat er bloed zou vloeien in de top. "Het vertrouwen van de financiële wereld in KPN kon alleen hersteld worden als er een nieuwe voorzitter van de raad van bestuur zou komen."

TPG-bestuursvoorzitter Ad Scheepbouwer, die destijds eveneens commissaris was bij KPN, werd daarop benaderd om de kar te gaan trekken. In het diepste geheim gingen Risseeuw en Scheepbouwer bij de banken langs om een kredietfaciliteit van €2,5 miljard te arrangeren, waardoor het telecombedrijf wat meer lucht zou kunnen krijgen. Nadat de lening binnen een week rond was, zegde Scheepbouwer - die door Risseeuw wordt geroemd als een "eerste klas ondernemer" - toe bij KPN aan de slag te gaan.

Het hield in dat Paul Smits als bestuursvoorzitter plaats moest maken voor Scheepbouwer. Risseeuw is blij dat Smits als hoofd van de mobiele telecomtak behouden kon worden voor KPN. 'Mr. Getronics' heeft echter veel op de topman moeten inspreken om hem ervan te overtuigen dat hij moest blijven. "Smits wilde namelijk opstappen. Maar ik heb hem gezegd dat hij op dat moment het bedrijf en de medewerkers niet in de steek mocht laten. Ik heb hem er ook van overtuigd dat het KPN op termijn zou lukken om uit de problemen te komen. Gelukkig is Smits gebleven, want hij geniet veel vertrouwen in de KPN-organisatie, en zijn kennis van de telecomsector is heel groot."

In de tweede helft van vorig jaar kreeg KPN de financiële problemen weer onder controle. Daarvoor was echter wel het ontslaan van 5000 werknemers en een aandelenemissie van €5 miljard nodig.

Door deze en een reeks andere maatregelen daalde de concernschuld van €23 miljard naar de huidige €15,4 miljard. Volgens Risseeuw is de continuïteit van KPN daarmee veilig gesteld. "De voorwaarden zijn geschapen om weer een normale onderneming te zijn, die de aandeelhouders aan hun trekken kan laten komen."

De komende maanden zal KPN zich richten op het verbeteren van de klanttevredenheid. "We moeten de best in class worden", legt de topman uit. "Tevreden klanten betekent namelijk achtereenvolgens meer inkomsten, een hoger rendement, een beter resultaat en minder schuld."

Aan fusies of overnames wil het telecombedrijf voorlopig niet denken. "In Nederland, België en Duitsland zijn we actief op een markt van 110 miljoen mensen. We spreken hier over het meest welvarende deel van Europa", stelt Risseeuw. "Leg mij dan maar eens uit dat ons bedrijf in een grotere markt zou moeten zitten. Ik denk dat we op dit ogenblik de juiste schaal hebben."

Ondanks dat Risseeuw al drie jaar weg is bij Getronics, volgt hij de situatie rond het ict-bedrijf dat hij heeft groot gemaakt nog altijd op de voet. "Ik denk dat Getronics sinds medio vorig jaar, toen er gelukkig een bestuurswisseling plaatsvond, de weg naar boven heeft gevonden", zegt hij, daarbij niet onder stoelen of banken stekend dat hij er niet rouwig om is dat zijn opvolger Cees van Luijk heeft plaatsgemaakt voor Peter van Voorst.

De overname van Wang Global in 1999 voor Hlf. 3,7 miljard ligt Getronics zwaar op de maag. Risseeuw, die de aanzet tot deze acquisitie heeft gegeven, beschouwt het echter nog steeds als een goede stap. "De aanwezigheid in 32 landen die Getronics door de overname van Wang heeft gekregen, blijkt in toenemende mate positief uit te pakken."

Risseeuw, die vanwege zijn strakke manier van leiding geven bij Getronics in de wandelgangen weleens 'De Generaal' is genoemd, denkt dat slechts op de overnameprijs van Wang, waarover werd onderhandeld door zijn opvolger Van Luijk, iets valt aan te merken. "Toen vier dagen na mijn vertrek bij Getronics de overname van Wang bekend werd, luisterde ik met enige verbazing naar de prijs die betaald werd. Als ik de onderhandelingen had gedaan, zou ik zeker over enkele punten nog eens opnieuw zijn begonnen."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 8 juni 2002