door Ronald van Gessel BRUSSEL - De 'luis in de pels' van het Belgische koningshuis, prinses Liliane, is gisteren op 85- jarige leeftijd aan een hersenbloeding overleden. De omstreden tweede echtgenote van de in 1983 overleden koning Leopold III leefde de laatste jaren een teruggetrokken bestaan in kasteel Argenteuil in Waterloo ten zuiden van Brussel.

Prinses Liliane

Ze kon echter bogen op een zeer kleurrijk leven aan de zijde van de recalcitrante Leopold in historisch gezien zeer woelige dagen. Hun nazi-sympathieën maakten beiden verguisd en dwongen Leopold in 1951 de troon over te geven aan zijn zoon Boudewijn, die er meer dan 40 jaar op bleef zitten.

Toen Boudewijn stierf in 1993 was Liliane niet welkom bij de begrafenis, diens deugdzamer levende weduwe Fabiola wilde haar er niet bij hebben. Prinses Liliane Bael, ook wel 'prinses van Retie' genoemd, was de dochter van de gouverneur van West-Vlaanderen.

In 1941 werd ze als gezelschapsdame binnengehaald om weduwnaar Leopold op te vrolijken en dat lukte wonderwel. Ze trouwden in het begin van de oorlogsdagen, het Belgische volk hoorde pas maanden later wat er aan de hand was. Dat was een flinke deuk in Leopolds populariteit omdat de mythe van de treurende weduwnaar in krijgsgevangenschap (de Duitsers hielden hem vast op zijn kasteel in Laken) werd doorgeprikt. Liliane was al zwanger voor de trouwerij en in toenmalige katholieke koninklijke kringen was dat 'not done'.

Liliane was een bijzonder mooie en elegante vrouw, op latere leeftijd nog altijd een imponerende verschijning. Ze kreeg twee kinderen, prins Alexander en prinses Maria- Esmeralda. De huidige Belgische koning Albert II is geboren uit het eerste huwelijk van Leopold III met de vroeg gestorven prinses Astrid.

Prinses Liliane ontwikkelde al snel een voorkeur voor goud, glitter en hoge officieren, de jacht, paardrijden en ander martiaal vertoon. Historici geloven dan ook dat zij aan de wieg stond van de grootste fout die Leopold III maakte, namelijk om met Adolf Hitler in Berchtesgaden te gaan praten.

Hij wilde een waarborg voor de onafhankelijkheid van België en vrijlating van Belgische krijgsgevangenen. In juni 1944 werd hij echter door de Duitsers met zijn gezin overgebracht naar Dresden en in 1945 door de Amerikanen bevrijd in het Oostenrijkse dorpje Strobl. Intussen had België een staatshoofd nodig en dat werd broer Karel die op 21 september 1944 de eed aflegde.

Uit Leopolds hofhouding moest iedereen weg die met de nazi's had geheuld en Leopold moest openlijk hulde brengen aan de geallieerden en zeggen dat hij voor de parlementaire democratie was. Leopold weigerde dat (al weer met Liliane op de achtergrond) en vroeg om een volksreferendum. De Vlamingen wilden hem terug, de Walen niet en bijna scheurde het land. Uiteindelijk werd hij in 1950 toch weer koning maar het volksverzet liep zo hoog op dat hij in 1951 het roer moest overgeven aan zijn zoon Boudewijn.

Na Leopolds nederlaag trok het paar zich terug op kasteel Argenteuil. De laatste jaren kwam ze in het nieuws met rechtszaken tegen auteurs die volgens haar lasterlijk over haar schreven. In het voorjaar van 2001 maakt ze nog één keer grote krantenkoppen toen er bij haar thuis huiszoeking werd gedaan naar documenten die betrekking hadden op de geheimzinnige eliminatie van Patrice Lumumba, de eerste president van het gedekoloniseerde Belgische Congo.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 8 juni 2002