DEN HAAG - Bij de Nederlandse industrie konden gisteren de champagnekurken knallen nu de Tweede Kamer in grote meerderheid heeft besloten om de deelname aan de Joint Strike Fighter goed te keuren. Het contract met de Amerikanen wordt vandaag nog getekend.

Volgens een optimistische schatting kunnen bedrijven als Stork, RDM, Philips en Thales bij JSF-bouwer Lockheed Martin voor $8,8 miljard aan opdrachten krijgen. Bij de motorenfabrikanten General Electric en Pratt and Whitney komt daar nog eens in totaal $2 miljard bij.

Deze bedragen gaan uit van een totale productie van 6.000 toestellen waarvan de helft is voorzien voor de Amerikaanse strijdkrachten. De Nederlandse overheid is conservatiever geweest en rekent op in totaal 4.500 toestellen. Of de Amerikanen zelf hun 3.000 toestellen gaan bouwen is onzeker. Bij de Amerikaanse marine en Korps Mariniers circuleren plannen om het met 400 vliegtuigen minder te doen.

Nederland stopt in de komende tien jaar ruim €800 miljoen in de JSF-ontwikkeling. Dat bedrag is goed voor een participatie van zo'n 3 procent in het hele project. Italië neemt een even groot aandeel terwijl onder meer Canada en Denemarken voor ongeveer $125 miljoen instappen.

De grootste buitenlandse investeerder is Groot-Brittannië dat maar liefst $2 miljard op tafel legt. De Britten zitten daarbij in een dubbele positie. British Aerospace is een van de belangrijkste partners van Lockheed Martin bij de JSF, maar is bovendien een van de vier Europese bouwers van de Eurofighter, een concurrent van de JSF bij de F16-vervanging.

Het Nederlandse bedrijf dat het grootste deel van de JSF-koek krijgt is Stork, dat zich in 1996 ontfermde over enkele Fokker-onderdelen zoals Fokker Elmo (bekabeling) en Fokker Aerostructures (romp- en vleugeldelen). Stork hoopt $5 miljard aan omzet via de JSF te behalen. Het voordeel voor het bedrijf zit hem niet alleen in de opdrachten zelf, maar ook in het verwerven van technologische kennis waarmee in de civiele luchtvaartsector concurrerend kan worden geproduceerd.

Veel van de gehoopte opdrachten zijn echter nog lang niet binnen. "Voor ons begint het echte werk nu pas", zegt Stork-marketingdirecteur K. Vis. "Het sluiten van de contracten gaat stapje voor stapje, dat duurt nog wel een tot twee jaar." Volgens het Amerikaanse systeem moet een toeleverancier bovendien tot in lengte van dagen concurrerend blijven, anders gaat de opdracht naar een ander.

Een van de grootste kluiven waar Stork zijn aandacht op richt bestaat uit de voorste vleugeldelen. Ook Italiaanse bedrijven zitten daarvoor op het vinkentouw. Staatssecretaris Van Hoof (Defensie) rekent er echter op dat de opdracht naar Nederland gaat.

Andere grote opdrachten liggen in het verschiet voor Philips, dat exclusief met motorenfabrikant General Electric in zee gaat en verder beeldschermen en spraakherkenningssystemen in de aanbieding heeft. SP hoopt landingsgestellen van kunststof te kunnen maken terwijl Thales, het vroegere Holland Signaal, geavanceerde koelapparatuur maakt.

Thales wilde lange tijd liever niet weten dat men bij de JSF betrokken was omdat het Franse moederbedrijf meebouwt aan de Dassault Rafale, een andere concurrent voor de F16-opvolging.

Daarnaast is er echter ook emplooi voor kennisinstituten als TNO en het NLR die betrokken zijn bij simulatiesystemen en programma's voor onderhoud.

Urenco is in de race voor het maken van een aandrijfas voor de JSF-versie die verticaal kan opstijgen en landen.

Het uitstel van de beslissing om in de JSF te stappen heeft ons land inmiddels wel een kleine opdracht gekost.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 4 juni 2002