AMSTERDAM - Het hoofdbestuur van FNV Bondgenoten onder leiding van Hans de Vries is te zwak en heeft zich vervreemd van de eigen organisatie. Dat stellen de voormalig voorzitters van de Voedingsbond en de Dienstenbond die in 1998 met de Industriebond en Dienstenbond opgingen in FNV Bondgenoten. De Bondsraad zat gisteren op dezelfde lijn en roept de hulp van een interim-manager in.

Volgens Paul Andela, oud-voorzitter van de Voedingsbond, is het bestuur van De Vries niet in staat geweest te communiceren met de werkorganisatie. "Er werd veel gepraat, maar niet geluisterd. Er zijn veel te veel doelen geformuleerd die te weinig gericht waren op de vereniging." Martin Spanjers, voormalig voorzitter van de Dienstenbond, oordeelt ook hard over op de financiële chaos bij de grootste vakbond van Nederland, waardoor de positie van het huidige bestuur onhoudbaar werd.

Het begon allemaal zo mooi in 1998. Samen staan we sterk, was de slogan achter de fusie van vier vakbonden met toen gezamenlijk een half miljoen leden. Maar dat pakte dus anders uit. Het ledental stokte, vooral de loonkosten stegen en FNV Bondgenoten teerde in op het eigen vermogen (in 1999 nog bijna €300 miljoen euro, nu nog €180 miljoen) en heeft grote moeite de begroting sluitend te krijgen. De ledenteller staat nu op 485.000.

"De fusie in 1998 was revolutionair en er heerste een zekere euforie toen we begonnen", zegt Spanjers. De inmiddels overleden Henk Krul werd voorzitter van de nieuwe bond. Spanjers zat ook in het bestuur en steekt de hand deels in eigen boezem. "Toen het nieuwe bestuur met als voorzitter De Vries in 2000 aantrad, zaten we al op het verkeerde spoor. De kosten stegen, de ledengroei viel tegen en we gebruikten het eigen vermogen voor de financiering van de dagelijkse bedrijfsvoering, achteraf gezien een verkeerde keuze. Maar het nieuwe bestuur koos ervoor om die manier van financieren voort te zetten." Het oude bestuur had voor de bestuurswisseling een plan van aanpak opgesteld voor de middellange termijn om het tij te keren. "Dat plan is nooit uitgevoerd", zegt Spanjers.

"Daarbovenop", zo vervolgt hij, "wilde onze opvolgers een deel van de ledenservice in eigen hand nemen. Ook richtten ze een call-center op dat veel duurder uitpakte dan verwacht en huurde de bond experts van buitenaf in die klauwen met geld kostten terwijl de benodigde kennis gewoon in huis was. Verder hielpen ze het blad FNV Magazine om zeep, startten een eigen website en begonnen een peperdure imago-campagne op televisie".

Zo verspeelde De Vries en zijn bestuur volgens Spanjers de goodwill van het personeel. "Die zagen het geld met bakken de deur uitgaan met als gevolg dat ze dit jaar maar een beperkte loonsverhoging krijgen." Andela en Spanjers blijken niet de enigen binnen de FNV die er zo over denken.

De bondsraad (het parlement van Bondgenoten) heeft er ook genoeg van maar suste gisteren een op handen zijnde paleisrevolutie. Het hoofdbestuur mag aanblijven tot eind november. Een klein, vooraanstaand deel van het personeel eistte een onmiddellijk vertrek.

De tussenoplossing is dat de vakbond in november vervroegde verkiezingen houdt voor nieuwe bestuursleden. Het huidige hoofdbestuur begreep de diplomatieke boodschap en stelt zich niet herverkiesbaar.

Een van buiten aangetrokken crisismanager moet de werkorganisatie leiding gaan geven en de door het hoofdbestuur voorgestelde forse bezuinigingen doorvoeren. Een speciale bondscommissie gaat op zoek naar een zware kandidaat. Over de torenhoge kosten van een interim-manager is nog niet gesproken.

Wel wordt nu het politiek bestuur losgekoppeld van de bedrijfsvoering, iets wat vele malen tevergeefs aan het hoofdbestuur is geadviseerd, onder meer door vakcentralevoorzitter Lodewijk de Waal. In een poging de financiële en cultuurproblemen te boven te komen schrapten De Vries en de zijnen afgelopen jaren al ruim 150 banen om de oplopende verliezen te bestrijden. Zeker 70 arbeidsplaatsen moeten nog verdwijnen. Hiermee zou het verlies dit jaar tot €4,5 miljoen beperkt kunnen worden.

De Vries spreekt desgevraagd van een dubbel gevoel. "Het gezond maken van de bond staat op de kaart, maar ik baal dat ik de klus niet kan afmaken. Ik begrijp wel dat bepaalde personen een blokkade vormen om tot oplossingen te komen." Ook dubbel is het dat de crisismanager hard financieel moet ingrijpen maar dat het hoofdbestuur hier formeel verantwoordelijk voor is, net zoals voor de cao voor het eigen personeel.

De bijna 700 werknemers van Bondgenoten kunnen fluiten naar een loonstijging dit jaar. Reden is de riante pensioenregeling. Het gaat om een eindloonregeling waarvoor geen premie wordt betaald. Een procent loonstijging betekent daardoor voor Bondgenoten 3% extra pensioenkosten. Daarnaast wordt de Ledenservice opnieuw gereorganiseerd.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 1 juni 2002