DEN HAAG - Steeds meer multinationals publiceren behalve het financiële jaarverslag ook een rapport waarin verantwoording wordt afgelegd over het beleid ten aanzien van milieu, ethiek en personeel. Vooral economische motieven liggen ten grondslag aan de opkomst van het maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Dit concludeert George Molenkamp, die namens accountantsbureau KPMG voor de vierde maal onderzocht welk percentage van de grootste multinationals een zogeheten duurzaamheidsverslag uitgeven. Van de top 250 ondernemingen in de Global Fortune 500, de ranglijst van de 500 grootste multinationals ter wereld, komt bijna de helft aan het eind van het jaar met een dergelijk rapport. Bijna een derde van de top 100 bedrijven uit 19 landen doen hetzelfde. Een stijging ten opzichte van 1999 van respectievelijk 10% en 4%.

"Een duurzaamheidsverslag kost veel, maar het levert bedrijven ook geld op", verklaart Molenkamp de stijging. "Consumenten zijn zich steeds meer bewust van hoe multinationals te werk gaan. Wanneer een bedrijf iets doet wat hen niet zint, gaan ze ergens anders kopen." Ook de financiële wereld stimuleert multinationals maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel te dragen. Het aantal sociaal verantwoorde beleggingsfondsen groeit gestaag. Ook worden grote ondernemingen dolgraag in duurzame indices als de Amerikaanse Dow Jones Sustainability Index en de Britse FTSE 4 Good Index opgenomen.

Waar in het verleden de multinationals vooral verslag deden over hun milieubeleid, merkte Molenkamp tijdens zijn onderzoek dat sociale- en ethische zaken ook steeds vaker in de rapporten verschijnen.

"De veiligheid op de werkplek, het toelaten van vakbonden, corruptiebestrijding en kinderarbeid komen nu eveneens in de verslagen voor."

Vrijwel geen enkel land in de wereld verplicht ondernemingen te rapporteren over de duurzaamheid van hun activiteiten.

Alleen in Frankrijk worden de aan de beurs genoteerde bedrijven geacht te rapporteren over hun milieu- en sociale prestaties. Wel wordt er druk gewerkt aan het samenstellen van een internationale standaard voor duurzame verslaggeving.

Japan loopt voorop als het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar ook Nederland doet het volgens de onderzoeker goed. Landen die tekort schieten zijn onder meer Italië, Griekenland en de Verenigde Staten.

Vooral over de VS laat Molenkamp zich kritisch uit. Volgens hem had het aantal Amerikaanse multinationals met duurzaamheidsverslagen veel groter dan de huidige 30% moeten zijn. "Veel Amerikaanse bedrijven maken zich alleen maar druk over aandeelhouderswaarde. Wat ze kunnen doen om die op de korte termijn op te kunnen krikken doen ze. De consequenties op milieugebied interesseert ze niet."

Het onderzoek van KPMG heeft zich noodzakelijkerwijs beperkt tot de zoektocht naar rapportages over duurzaamheid. Of de beweringen in de verslagen ook daadwerkelijk worden nageleefd, is buiten beschouwing gelaten. "Maar als bedrijven zaken in het verslag opnemen die ze niet doen, is het een kwestie van tijd voor de pers of personeel daar bovenop zit", denkt Molenkamp. "Dat is echt spelen met vuur."

zoek naar gerelateerde artikelen

do 30 mei 2002