UTRECHT - Het valt niet mee voor een vakbond om ook werkgever te zijn. FNV Bondgenoten, met 485.000 leden de grootste vakbond van ons land, is daarvan momenteel een schrijnend voorbeeld. De in grote financiële problemen verkerende bond wil dit jaar de lonen van het eigen personeel bevriezen om zo het hoofd boven water te houden. Het is voor het eerst in de FNV-geschiedenis dat dit gebeurt.
Omdat de bijna 700 werknemers dit niet pikken, heeft het hoofdbestuur gisteren zijn positie ter beschikking gesteld. Het hoofdbestuur hoopt van de 'gestaalde kaders' in de Bondsraad (100 kaderleden) eind deze maand alsnog voldoende vertrouwen te krijgen én de opdracht hard in te grijpen. Eind dit jaar worden tevens in het ledencongres vervroegde bestuursverkiezingen gehouden.
Sinds de fusie in 1998 van vier vakbonden tot Bondgenoten, kampt de vakbond met financiële problemen en cultuurverschillen. Voorzitter Hans de Vries klinkt niet erg opgewekt. "Reorganisaties en bezuinigingen leverden tot nu toe onvoldoende op. Wat nu nodig is een mentaliteitsverandering bij iedereen. Daarnaast zullen nog eens 100 banen moeten verdwijnen." Daarnaast moeten juridische problemen en vragen van leden goedkoper worden afgehandeld.
De financiële janboel ontstond mede door tegenvallende beleggingsrendementen en stagnerende ledengroei. Door het eigen vermogen als snoeppot te gebruiken, konden de problemen vooruit worden geschoven. In 1998 had de bond nog ruim 250 miljoen euro eigen vermogen, nu is dat weggesmolten tot 180 miljoen euro. De bond had over 2001 een tekort van 40 miljoen euro. Voor dit jaar wordt op een tekort van 4,5 miljoen euro gerekend. Volgend jaar wil De Vries uit de rode cijfers zijn.
Het hardnekkige tekort wordt vooral veroorzaakt door de goudgerande pensioenregeling, een voorziening waarvan werknemers in het bedrijfsleven alleen maar kunnen dromen. De pensioenen nemen bijna 20 procent van de totale loonkosten in beslag. In het bedrijfsleven ligt dit percentage op maximaal 10 procent. Bondgenoten kent een eindloonregeling (een pensioenuitkering gebaseerd op het laatste verdiende loon) waarvoor het personeel bovendien geen cent premie betaalt.
De ondernemingsraad (or) van FNV Bondgenoten noemt het een moedig besluit van het hoofdbestuur. "De reorganisatie is voor een heel stuk gerealiseerd, maar het lukte niet om alles op zijn pootjes terecht te laten komen", aldus or-voorzitter J. Verheij. Volgens hem is het dan ook niet verstandig als de huidige bestuursleden zich weer verkiesbaar stellen.
Voorzitter Lodewijk de Waal van de vakcentrale FNV betreurt de situatie waarin de grootste bond binnen de FNV-koepel verkeert. Hij ziet de crisis echter als een interne aangelegenheid. "De bonden zijn geheel autonoom."