ROME - Het is vandaag alweer tien jaar geleden dat de Siciliaanse rechter Giovanni Falcone, een van de grootste maffiabestrijders aller tijden, samen met zijn vrouw en drie lijfwachten door de maffia werd vermoord. Een gigantische bom die onder de snelweg Trapani-Palermo bij het Siciliaanse plaatsje Capaci was geplaatst, explodeerde precies op het moment dat de auto langskwam.

Silvio Berlusconi (Foto: REUTERS)

De Italianen waren radeloos. De staat stond voor schut. Twee maanden later werd de andere grote maffiabestrijder, Paolo Borsellino, samen met zijn vijf lijfwachten door een bomaanslag vermoord. "Het is afgelopen", zei maffiabestrijder Antonino Caponnetto verslagen. Maar de staat zwoor keiharde wraak.

Inderdaad is sindsdien een groot succes geboekt in de strijd tegen de maffia. De situatie werd het jaar erop al grondig verbeterd. De uit Turijn afkomstige Giancarlo Caselli, die in januari 1993 werd benoemd als procureur van Palermo, kreeg de zware taak de maffia te bestrijden. Hij maakte vaak gebruik van het systeem van de 'pentiti', spijtoptanten die over hun vroegere maatjes klikken in ruil voor strafvermindering. Falcone had ervaring opgedaan met topmaffiabaas Tommaso Buscetta gedaan en dat had vruchten afgeworpen.

Caselli zat nog maar net in Sicilië of de 'capo dei capi' ('hoofd van de hoofden'), Toto Riina uit Corleone, werd opgepakt. Andere maffiabazen, zoals Santapaola, Giovanni Brusca en Bagarella, volgden. In totaal werden 29 maffiosi tot levenslang veroordeeld wegens betrokkenheid bij de moordaanslag op Falcone. Het Hof van Cassatie zal volgende week deze veroordelingen naar alle verwachting bevestigen.

Tientallen maffiabazen zijn de afgelopen jaren voor de rest van hun leven achter de tralies gezet.

Toch blijft de angst groot dat de aandacht voor de maffia is verzwakt. Nieuwe wetsvoorstellen van de regering-Berlusconi bemoeilijken volgens maffia-experts de processen tegen de maffia. "Niets is zo slecht als stilte. De maffia profiteert ervan door zich opnieuw te organiseren en te infiltreren in de economie", waarschuwt de nieuwe procureur van Palermo, Pietro Grasso. Hij verklaarde opvallende overeenkomsten te zien tussen nieuwe de wetsvoorstellen en recente verklaringen van gevangen maffiosi.

Het blijft normaal dat bedrijven en winkels in Zuid-Italië 'beschermingsgeld' betalen als ze hun zaak niet in vlammen willen zien opgaan of erger.

Soms worden deze maffiosi aangepakt, zoals gisteren. Er werden in Palermo 30 mannen gearresteerd, die winkeliers op gewelddadige manier hadden afgeperst. Maar dit gebeurt lang niet altijd.

De angst voor wraak van maffiosi blijft groot en 'omertà', het zwijgen om de eigen huid te redden, is nog niet voorbij. De Siciliaanse woorden 'un cera, unu vitte, unu saciu' ('ik was er niet, ik heb niets gezien, ik weet niets') zijn nog niet uit het plaatselijke vocabulaire.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 23 mei 2002