RUINEN/ZUIDWOLDE - Na een serie miskleunen en verkeerde arrestaties is het openbaar ministerie ervan overtuigd eindelijk de moordenaar van Andrea Luten uit het Drentse Ruinen te pakken te hebben. Richard K. (27), de vijfde verdachte in negen jaar tijd, zou in 1993 zijn 15-jarige plaatsgenote hebben gewurgd toen ze met de fiets onderweg was van school naar huis. Hij was jaren geleden al in beeld bij de politie, werd ook gehoord, maar had een aannemelijk alibi. En dus werd er in de geruchtmakende moordzaak nooit serieus naar Richard K. als mogelijke dader omgekeken.

Tot bij de Drentse politie dit jaar het zoveelste geluid binnensijpelde over misdragingen van Richard K. Geen moderne dna-technieken of andere opsporingssnufjes leidden tot zijn aanhouding, maar een jarenlange opeenstapeling van nare voorvallen. De wat nonchalante straatmaker, altijd een bekende geweest van de familie Luten, kon met een slok op behoorlijk vervelend en agressief worden. In de kantine van voetbalclub Ruinen werd voor hem regelmatig de biertap dichtgehouden. Vorig jaar nog raakte hij zijn rijbewijs kwijt nadat hij dronken zijn auto de sloot in had gestuurd en een paar dagen voor zijn arrestatie, een maand geleden, sloeg hij bij een ruzie zijn vader tot bloedens toe. De aangifte van de ouders gaf de doorslag om K. maar meteen op te pakken, bevestigt het OM.

Maar de belangrijkste gronden voor de arrestatie zijn de signalen uit de hoek van de (ex-)vriendinnen van K. "Zijn omgang met zijn vorige vriendinnen in de afgelopen jaren is een van de bepalende factoren geweest waardoor hij zo nadrukkelijk in beeld is gekomen. Het leverde steeds een heel merkwaardig beeld op", zegt persofficier van het parket in Assen mr. M. Geerds. "Hij kan niet omgaan met dit soort verhoudingen. Dat was jaren geleden beslist niet van hem bekend. Er was geen aanleiding om dat te gaan bekijken."

Zijn laatste vaste vriendin Agnes, met wie hij na 1993 samen een vrijstaand huis kocht in Zuidwolde en die enkele jaren geleden bij hem wegging, wil liever niets zeggen. De blonde Drentse heeft met haar huidige man een nieuw bestaan opgebouwd in Zuidwolde, houdt van haar twee hondjes en haar paard en is net geslaagd voor haar opleiding Management. Op de vraag of Richard het met haar wel eens over Andrea Luten heeft gehad, antwoordt ze: "Daar mag ik niets over zeggen. Het ligt zeer gevoelig. Natuurlijk raakt het me, ik ben ook maar een mens. Maar Richard hoeft niet meteen de dader te zijn. Justitie heeft al vier keer eerder achter het net gevist." Maar komt het beeld van een agressieve Richard, na te veel alcohol, haar bekend voor? Agnes kijkt ons ongemakkelijk aan. En zwijgt...

Volgens buren hadden Richard en Agnes ruzie over het paardrijden. "Toen de relatie stukliep, dronk hij zich een stuk in de kraag en reed zo zijn auto in de prak", zegt een buurvrouw.

Richard K. blijft volgens het OM 'een zekere ontkennende houding aannemen'. Persofficier Geerds: "Hij erkent niet volmondig dat hij de feiten heeft gepleegd. Hij kan bepaalde dingen inmiddels niet meer ontkennen die wijzen in zijn richting. Hij laat zich, zeg maar, niet gemakkelijk naar de plaats van het delict meenemen om daar vervolgens openheid van zaken te geven."

Zijn advocaat H. Pellinkhof diende vorige week een bezwaarschrift in bij de rechtbank van Assen omdat het OM volgens hem geen bewijs had en belangrijke informatie zou achterhouden. Maar toen pal daarna tegenover de rechter-commissaris een 'zeer belastende verklaring' werd afgelegd tegen K., trok Pellinkhof het bezwaarschrift snel in. Pellinkhof laat weten niet te kunnen reageren op de zaak.

Richard K. heeft altijd beweerd op de hete 10 mei 1993, de dag van de moord, thuis te hebben zitten blokken voor zijn examen. Maar opmerkelijk is dat K. ondanks die inspanningen zakte als een baksteen. "Richard was een uitstekende leerling, maar hij heeft dat jaar moeten overdoen", zegt een bron uit het bestuur van scholengemeenschap De Groene Driehoek in Hoogeveen.

Bij de voetbalclub Ruinen, waar K. in het vierde elftal speelde, is de arrestatie als een bom ingeslagen. "Er was helemaal niks mis met Richard. Alleen wanneer er drank aan te pas kwam werd hij een vervelende kerel", zegt clubvoorzitter Rini Hut in de kantine van de club. "Hij kon heel knap voetballen, had hier zo in het eerste elftal kunnen spelen, maar hij liet op de avond voor de wedstrijd de borrel er niet voor staan. Hij was ooit Drents jeugdkampioen midgetgolf, maar dat mocht ook nooit te veel moeite kosten. Toen hij vorig jaar dat ongeluk kreeg met die auto, heb ik wel eens gedacht: Ik hoop dat je er een half jaar pijn van hebt, dat zou je misschien eens aan het denken zetten. Want voor het zelfde geld had je met je dronken kop mijn dochter van het fietspad af gereden. Hier in de kantine kreeg hij ook nooit genoeg. We hebben hem regelmatig niet meer geschonken; dan had hij wel genoeg gehad."

Intussen blijft het opmerkelijk dat het OM Richard K. pas na negen jaar als verdachte aanmerkt, terwijl hij al die tijd bekend was bij de recherche. Persofficier Geerds: "Terugkijkend kun je zeggen dat sommige punten beter bekeken hadden moeten worden. Maar de vraagtekens rond zijn persoon ontstonden pas na verloop van tijd, door zijn gedragingen. Langzaam maar zeker bleken zijn verklaringen aan alle kanten te rammelen. Was er binnen de recherche in het begin iemand geweest die daar geen goed gevoel bij had gehad, dan was je misschien eerder tegen die vraagtekens aangelopen. Maar dat is altijd achteraf heel gemakkelijk te zeggen. We doen tegenwoordig grondiger onderzoek dan toentertijd gebruikelijk was. Dat zeggen de rechercheurs zelf ook. Er is in negen jaar qua opsporingstechniek heel wat gebeurd."

De vraag is of die ontwikkeling Richard K. aanwijst als dader. Geerds: "Je kunt honderd procent ervan overtuigd zijn dat je goed zit, maar negen jaar na dato is vooral het technisch bewijs heel moeilijk te leveren."

zoek naar gerelateerde artikelen

do 23 mei 2002