AMSTERDAM - De FNV beschuldigt werkgevers in de horeca er al jarenlang van het niet zo nauw te nemen met de cao-voorschriften en rechtspositie van werknemers en uitzendkrachten. In menig geval is dat terecht. Maar dat de grootste vakbond in deze branche, FNV Horeca, zelf als werkgever op alle fronten faalt, was tot nu toe een goed bewaard geheim.

De werksfeer op het hoofdkantoor in Almere en sommige van de zes regiokantoren bij de tot voor kort snelst groeiende FNV-bond (28.000 leden) blijkt al tijden 'totaal verziekt'. Dat melden werknemers en onbezoldigde kaderleden die uit angst voor represailles liever anoniem willen blijven. Het personeelsverloop en ziekteverzuim is hoog bij de vakbond, die ongeveer 80 werknemers heeft. Het aantal arbeidsconflicten ligt ver boven het gemiddelde.

Hans de Vries (l) en Ben Francooy ... communicatie verbeteren ... (Foto: Friedlander)

Begin vorig jaar constateerde onderzoeksbureau Spaink in een vertrouwelijk rapport dat de vakbond op alle werkniveaus last had van een 'gebrek aan visie en leiderschap'. Vanwege forse ledengroei (nu tot stilstand gekomen) namen personeelsomvang en bureaucratische structuren de afgelopen jaren flink toe. Een meer platte organisatie was volgens Spaink gewenst, mede omdat door de ledenstagnatie duidelijk werd dat FNV Horeca boven zijn stand leefde. In de wandelgangen werden grappen gemaakt dat er 'meer leidinggevenden dan werkers' actief waren.

De horecabond verkeert momenteel in de financiële problemen. Op een jaarbegroting van bijna €9 miljoen draait de bond dit jaar maar net quitte. Zonder verkoop van onroerend goed was het saldo negatief geweest. Daar komt bij dat de werkgevers, Koninklijk Horeca Nederland, binnen vijf jaar de zogenoemde werkgeversbijdrage willen schrappen om zo de lasten van hun leden te verminderen. De werkgeversbijdrage is nu nog goed voor bijna de helft van de begroting van FNV Horeca.

Het harde oordeel van onderzoeksbureau Spaink was de spreekwoordelijke druppel en werkte als een dieptebom op de organisatie en verhoudingen binnen FNV Horeca. In het hoofdbestuur brak achter de schermen als gevolg van voorgenomen reorganisatieplannen en oude vetes een felle machtsstrijd uit.

Ondertussen worden door steeds meer werknemers en kaderleden vraagtekens gezet bij de bestuursstijl van vice-voorzitter én cao-coördinator Ben Francooy en penningmeester Eiko de Vries. Zij regeren met ijzeren hand waarbij hun adagium zou zijn 'wie niet voor ons is, is tegen ons'. Beide heren vormen bij ontbreken van een voorzitter en secretaris momenteel het dagelijks bestuur binnen de vakbond.

De achterban merkte pas wat van de machtsstrijd toen voorzitter Marchien Koster zich eind februari van dit jaar na een vertrouwensbreuk ziek meldde en eind april definitief de eer aan zichzelf hield. Het bleek het topje van de ijsberg te zijn. Eerder al gaven enkele andere bondsbestuurders, die geen zin hadden in een interne confrontatie, de pijp aan Maarten. De verhoudingen binnen de bestuurstop van de bond waren ver onder het vriespunt gezakt. Opvallend is dat vooral vertrouwelingen van Koster het veld moesten ruimen.

Interim-secretaris Geert Wolting, afkomstig van FNV Bouw waar hij onder meer veertien jaar hoofdbestuurder was, werd oktober vorig jaar via een versnelde procedure aangesteld nadat oud-secretaris Dick Juffermans zich plotseling terugtrok. De laatste kon niet verteren dat zijn voorstel voor een nieuw functiewaarderingssysteem werd afgeschoten. Onenigheid over deze functiewaardering leidde medio vorig jaar zelfs tot heuse acties van het personeel. Wolting zelf kreeg naar eigen zeggen van De Vries "onvoldoende ruimte om geloofwaardig te kunnen functioneren" en meldde zich ziek. Alhoewel hij secretaris was, werden bestuursnotulen zonder zijn medeweten "regelmatig veranderd". Ook aanstellingen en ontslagprocedures gingen achter zijn rug om.

Wolting wacht nog altijd op een schriftelijke bevestiging van zijn arbeidsoverkomst en pensioenaanspraken. Wel kreeg hij onlangs van De Vries te horen dat hij zijn leaseauto en mobiele telefoon moet inleveren.

Het hoofd werkorganisatie Arjan Blanken maakte ook plaats. Hij staat vanwege verschil van inzichten over aansturing en inrichting van de organisatie al enkele maanden op non-actief en treedt begin juni uit dienst. Hij krijgt zijn salaris tot augustus 2003 doorbetaald.

Daarnaast heeft voorlichter Monique Verkerk zich ziek gemeld en werd regiobestuurder Lex Makkinje op non-actief gesteld. Makkinje zag zijn functie in de krant staan voordat hij zelf van zijn schorsing bericht kreeg. De opvolger van Eiko de Vries in Groningen reageert teleurgesteld. "Bij mijn komst bleek de club al zwaar verdeeld. Vakbondswerk in de horeca is hartstikke leuk maar in deze sfeer natuurlijk vervelend. Mijn advocaat zoekt nu het een en ander voor me uit."

Opvallend is dat ondanks dat alle bovengenoemde personen formeel nog steeds in dienst zijn van de vakbond hun opvolgers al zijn aangezocht. Uit notulen van het bondsbestuur blijkt verder dat op 21 februari al werd gesproken over een opvolger voor Koster uit datzelfde bondsbestuur, terwijl op dat moment de Bondsraad (naast de algemene ledenvergadering het hoogste FNV Horeca-orgaan van 60 kaderleden) nog geen kennis had genomen van haar vertrek. Zelfs de werkgevers wisten het eerder bij monde van Francooy.

Hij en De Vries spreken desgevraagd van een "onrustige periode voor de bond". Wat naast Koster genoemde personen betreft zou er sprake zijn van "aflopende arbeidscontracten, meer niet". Zij benadrukken dat een onderzoekscommissie gaat bekijken hoe de interne communicatie verbeterd kan worden. "Zij gaan dus niet onderzoeken wat er mis is gegaan of schuldigen aanwijzen." Dat de commissie niet onafhankelijk is - enkele onbezoldigde leden van het 18-koppige Bondsbestuur nemen er aan deel - vinden zij "geen belemmering". De Bondsraad buigt zich hier vandaag over.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 22 mei 2002