AMSTERDAM - De werkgeversorganisatie VNO-NCW zal de door de revolutionaire verkiezingsuitslag totaal overhoop gegooide politieke realiteit niet aangrijpen om de arbeidsverhoudingen in negatieve zin bij te stellen. Dat zei VNO-NCW-voorzitter Jacques Schraven gisteren tijdens een vergadering van de Sociaal-Economische Raad (SER). "Ik heb geen geheime agenda", aldus Schraven.

De omwenteling in politiek Nederland - met CDA-leider Balkenende als de grote winnaar - kan ook zijn weerslag hebben op de verhouding tussen de sociale partners. (Foto: AP)

Met deze uitspraken probeerde de werkgeversvoorman de ongerustheid bij de vakcentrales weg te nemen dat de opzienbarende verkiezingsuitslag zou leiden tot scherpere tegenstellingen tussen de sociale partners. Zo sprak CNV-voorzitter Doekle Terpstra direct na de verkiezingen de vrees uit dat de polarisatie in de politiek zou doorwerken in de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers, bijvoorbeeld in de SER. Hij riep dan ook op "het hoofd in sociaal-economisch Nederland koel te houden." Ook zijn FNV-collega Lodewijk de Waal was bang dat de samenwerking met de werkgevers onder druk zou komen te staan, zeker als die hun oren te veel zouden laten hangen naar de vakbeweging onwelgevallige initiatieven van een nieuw naar rechts opgeschoven kabinet. Zowel de werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland als de vakcentrales FNV, CNV en Unie MHP gaan ervan uit dat CDA, VVD en de Lijst Pim Fortuyn (LPF) een centrumrechts kabinet gaan vormen.

De Waal en Terpstra reageerden verheugd op de uitgestoken hand van Schraven. Terpstra sprak van een constructief en zeer te prijzen signaal en ook De Waal liet zich in die zin uit. Wel tekent de FNV-voorzitter daarbij aan dat deze positieve opstelling van VNO-NCW nu nog abstract is en dat nog moet worden afgewacht hoe de werkgevers zich opstellen als ze daadwerkelijk in verleiding worden gebracht door ondernemingsvriendelijke voorstellen van het nieuwe kabinet.

Terpstra is ook van mening dat de kiezers zich hebben uitgesproken tegen de totale bestuurscultuur in Nederland, waar ook de werkgevers- en werknemersorganisaties deel van uitmaken. "Ook wij moeten uit de 'achterkamertjes' komen en onze leden in heldere taal duidelijk maken wat de in de SER behandelde thema's en adviezen concreet voor hen betekenen. In die zin is de ontstane polarisatie ook positief: we moeten meer helderheid geven over onze eigen uitgangspunten. Daarvoor is het ook noodzakelijk dat we in de SER kritischer en selectiever zijn bij het uitbrengen van adviezen."

De vakcentrale Unie MHP hamert erop, dat de SER-adviezen over de toekomst van wao en ziektekostenstelsel onverkort moeten worden opgevolgd. Het tot dusver gevoerde financieel-economische beleid moet volgens voorzitter Ad Verhoeven worden voortgezet. De FNV pleit eveneens voor overnemen van het SER-advies over de wao door de politiek en ziet de aanpak van de wao zelfs als de 'lakmoesproef' in de komende formatieperiode. Maar De Waal is bang dat een komend centrumrechts kabinet een andere koers kiest, omdat "alleen het CDA het eens is met de SER-voorstellen". Hij wil zo snel mogelijk samen met de werkgevers en het nieuwe kabinet een 'agenda voor de toekomst' opstellen over de verantwoordelijkheidsverdeling tussen overheid en sociale partners en de aanpak van grote maatschappelijke problemen.

VNO-NCW vindt dat de kiezer ondubbelzinnig heeft aangegeven dat er behoefte is aan verandering en dat er geen plaats meer is voor paternalisme. Volgens de werkgevers moet er snel een kabinet worden gevormd, dat niet alleen moet zorgen voor lastenverlichting voor bedrijven, maar ook voor een 'daadkrachtige' aanpak van criminaliteit, wao, files en gezondheidszorg. Daarbij verwijst ook Schraven naar de noodzaak dat de in de politieke lade verzeild geraakte SER-adviezen over de gezondheidszorg en de wao door een nieuw kabinet weer te voorschijn worden gehaald. Verder pleit VNO-NCW voor een solide financieel-economische beleid met de Zalmnorm als hoeksteen en de aflossing van de staatsschuld als één van de centrale punten.

Voorzitter Hans de Boer van MKB-Nederland oordeelt dat een centrumrechtse coalitie een onzekere situatie oplevert, omdat onduidelijk is hoe samenhangend de LPF is. Anderzijds wijst hij erop dat de drie partijen samen goed zijn voor ruim 90 zetels, zodat "ze zich wel kunnen permitteren dat de LPF wat minder hecht is". Hij meent dat het kabinet zich snel moet gaan bezighouden met het aanpakken van de wao en het opheffen van de armoedeval, die uitkeringsgerechtigden ontmoedigt om weer aan het werk te gaan. Verder vindt hij dat we niet somber moeten doen over de politieke situatie, maar er 'flexibel, veerkrachtig, constructief en met humor' mee moeten omgaan. "Misschien gaat de samenwerking met een centrum-rechts kabinet wel beter dan met paars", aldus De Boer.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 18 mei 2002