AMSTERDAM - Nu de politieke wervelstorm iets is gaan liggen, lijkt Nederland af te koersen op een centrum-rechts kabinet van CDA, VVD en LPF. De energiesector, midden in het proces van liberalisering en privatisering, maakt voorzichtig de balans op. Welke impact zal de Haagse stoelendans hebben op het energiebeleid? Het CDA lijkt in ieder geval op de rem te willen trappen waar het de privatisering van de energiebedrijven betreft.
De partij is van mening dat eerst de liberalisering goed op de rails moet worden gezet, voordat het verkopen van de energiebedrijven aan de orde komt. Hoewel de meeste energiebedrijven nog niet zo lang geleden moord en brand schreeuwden toen een tijdelijk of gedeeltelijk privatiseringsverbod aan de orde kwam, wordt het CDA-standpunt nu met open armen ontvangen. Want alles is beter dan het privatiseringswetsvoorstel zoals het er nu ligt.
Een rondje langs de energiebedrijven leert dat zij stuk voor stuk de stille hoop koesteren dat dat gewraakte wetsvoorstel door een nieuw kabinet van tafel wordt geveegd. Eneco-topman Hans ten Berge noemt het "een gedrocht, dat geen basis kan zijn voor de toekomst". "De regeringspartijen VVD en PvdA hebben geprobeerd water en olie te mengen. Dit lijkt me een goede mogelijkheid om met een schone lei te beginnen."
Het huidige wetsvoorstel is het compromis van tijdrovend politiek getouwtrek. Lange tijd leek het er op dat de energiebedrijven volledig geprivatiseerd mochten worden, maar de partijen kregen plotseling koudwatervrees en besloten toch beperkingen op te leggen. Nu moeten de energiebedrijven de netbedrijven volledig losknippen van hun handelsactiviteiten. De netbedrijven mogen niet worden verkocht aan commerciële energiebedrijven en blijven of komen juridisch weer geheel in handen van de huidige aandeelhouders, gemeenten en provincies. Tot 2004 zijn slechts economische minderheidsdeelnemingen beschikbaar voor private partijen.
Ook Jan Korff, voorzitter van de koepel van energiebedrijven Energiened, heeft grote problemen met de bestaande situatie en vestigt zijn hoop op een nieuw kabinet. "De energiebedrijven weten nu niet waar ze aan toe zijn." Het wetsvoorstel gaat veel verder dan wat de Europese richtlijn voorschrijft. Korff is er dan ook groot voorstander van dat alle maatregelen in het vervolg een 'Europatoets' ondergaan. "Nederland heeft de hardnekkige neiging alles op z'n Nederlands te willen regelen." Ook Essent heeft er "een lief ding voor over" als Nederland meer in de pas gaat lopen met de rest van Europa.
"Een nieuw beleid betekent nieuwe mogelijkheden", zegt ook Ludo van Halderen, bestuursvoorzitter van Nuon, hoopvol. "De discussie die de afgelopen tijd werd gevoerd, ging steeds dieper op details in. Het zou goed zijn nu een stap terug te doen en eens opnieuw naar het hele proces te kijken."
Van Halderen hoopt daarnaast dat de nieuwe regering een "consistent milieubeleid" zal voeren. "Nuon investeert zwaar in duurzame energie en dat willen we ook blijven doen. Maar dan moeten we er wel zeker van zijn dat de ecotax-vrijstelling niet ineens verdwijnt." Schone stroom als zonne- of windenergie is vrijgesteld van de reguliere energiebelasting. Maar eind vorig jaar besloot de overheid ineens dat dit belastingvoordeel niet geldt voor stroom uit waterkrachtcentrales en daar heeft het energiebedrijf fors in geïnvesteerd.
Het feit dat het CDA hamert op het belang van een goed functionerend toezicht, is in elk geval koren op de molen van de hoofdrolspelers op de energiemarkt. De kritiek op het beleid van de toezichthouder Dte is al geruime tijd niet van de lucht, zowel van de kant van de energiebedrijven als van de kant van de afnemers. "Het toezicht werkt niet en dat is een ernstige belemmering voor de marktwerking", zo luidt de ongezouten kritiek van VEMW, de organisatie voor energie-grootverbruikers. De Dte wordt verweten met onwerkbare regels te komen en de dialoog te ontlopen. "Daardoor zijn we beland in allerlei rechtszaken en chaos", aldus Ten Berge van Eneco.
Hoe het nieuwe kabinet er ook uit komt te zien, één van de eerste besluiten die genomen moeten worden is het vaststellen van het exacte tijdstip waarop de markt voor de kleinverbruikers wordt vrijgegeven.
Het Platform Versnelling Energieliberalisering adviseerde onlangs deze laatste stap in het liberaliseringsproces op 1 oktober te laten plaatsvinden. Voorlopig hebben de energiebedrijven hun handen vol aan de voorbereidingen daarop.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}