De Cubaanse president Fidel Castro en de Amerikaanse oud-president Jimmy Carter praten op het honkbalveld van Havana over de te volgen tactiek, binnen en buiten het veld. (Foto: EPA)

HAVANA - De regering van de Verenigde Staten handhaaft ten onrechte het handelsembargo tegen Cuba, terwijl de autoriteiten in Havana er verstandig aan zouden doen om de éénpartijstaat op de helling te zetten en een einde te maken aan de restricties op de vrijheid van meningsuiting en buitenlandse reizen. Dat was de boodschap van de voormalige Amerikaanse president Jimmy Carter aan de Cubaanse bevolking tijdens een door de staatstelevisie rechtstreeks uitgezonden redevoering.

Miljoenen Cubaanse televisiekijkers zagen en hoorden Carter in gebrekkig maar verstaanbaar Spaans spreken terwijl hij op vastberaden manier de regering van president Fidel Castro, die zijn Amerikaanse gast vanuit het publiek met stijgende verbazing toekeek, terecht wees. "Terwijl de grondwet van Cuba het recht erkent op vrije meningsuiting, adopteert de socialistische regering andere wetten en regels die dit weer verbieden en die ook elke vorm van oppositie knevelen. Mijn hoop voor de toekomst is dat Cuba aansluiting vindt bij de democratisch bestuurde naties van het westelijk halfrond", aldus Carter.

In Washington werd de toespraak van Carter ook met spanning gevolgd. In een reactie liet president Bush' woordvoerder Ari Fleischer weten de oproep tot hervormingen in Cuba te verwelkomen. Over het opheffen van het handelsembargo was hij minder enthousiast. "De president vindt het handelsembargo een vitaal onderdeel van het Amerikaanse buitenlandbeleid", aldus Fleischer.

Het is de eerste keer sinds de revolutie van 1959 dat Cuba bezoek krijgt van een voormalig Amerikaans staatshoofd. Carter reisde op persoonlijke uitnodiging van Fidel Castro naar het eiland voor een bezoek van zes dagen dat officieel tot doel heeft om de Amerikaanse beschuldiging te ontzenuwen dat Cuba werkt aan wapens voor biologische oorlogvoering. Carter verklaarde eerder deze week dat hij tijdens inspectiebezoeken aan laboratoria en militaire installaties geen enkele aanwijzing heeft kunnen vinden die de beschuldiging hard zou kunnen maken.

In verschillende toespraken wees Carter op de talrijke historische en culturele banden tussen Cuba en de Verenigde Staten om te concluderen dat beide landen ondanks hun verschillen tot elkaar zijn veroordeeld. Hoewel de Amerikaanse ex-president het inmiddels veertig jaar oude handelsembargo bij herhaling scherp veroordeelde, zei hij niet te geloven dat de Amerikaanse sancties tegen Cuba in belangrijke mate hebben bijgedragen tot de economische crisis die de eilandnatie sinds de verdwijning van de Sovjet-Unie leeft. "Cuba drijft handel met meer dan honderd verschillende landen waar zij producten en diensten koopt die aanzienlijk lager zijn geprijsd dan in de Verenigde Staten", aldus Carter.

Voor de anti-Castristen in de Verenigde Staten kwam de ongezouten kritiek van Carter op het Cubaanse politieke bestel als een grote verrassing. Directeur Joe Garcia van de machtige Cubaans-Amerikaanse belangengroepering CANF maakte er geen geheim van met volle teugen te hebben genoten van de 'les in democratie' die Castro moest bijwonen. "Dit hadden hij en de Cubanen beslist niet verwacht. Sinds de revolutie heeft nog nooit iemand op Cuba zelf en nog wel op de staatstelevisie zo duidelijk de waarheid gesproken", aldus Joe Garcia.

Verbazing was er ook onder de dissidenten op Cuba zelf die van Carter een onverwachte pluim kregen voor hun moedige streven om middels het vergaren van handtekeningen een referendum te forceren over politieke hervormingen. Tot dusver doen de autoriteiten het Varela-Project af als een staatsondermijnend initiatief van verbeten ballingen.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 16 mei 2002