BRUSSEL - Met steeds grotere onzekerheden op de beurzen neemt het aantal obligatie-emissies wereldwijd explosief toe. Niet alleen doen overheden meer en meer een beroep op de kapitaalmarkt om allerlei dure plannen te financieren, ook het bedrijfsleven krijgt meer moeite om aandelen uit te geven en grijpt noodgedwongen naar (al of niet converteerbare) obligaties. Alleen al de overheden in de geïndustrialiseerde wereld zullen dit jaar voor $1600 miljard aan staatsobligaties uitgeven, het hoogste niveau sinds 1996.
Zo schrijft de Amerikaanse overheid $424 miljard aan nieuwe leningen uit tegen $292 miljard vorig jaar. In de eurozone is vorig jaar voor een bedrag van tegen de €400 miljard netto geëmitteerd aan obligaties waarmee de eurobonds direct al een goede plaats verwerven ten opzichte van de dollarcollega's. Dit bedrag wordt dit jaar vermoedelijk fors verhoogd.
De mondiaal uitstaande schuld aan obligaties stijgt van jaar tot jaar. Vorig jaar stond $33000 miljard uit, 5% meer dan in het jaar 2000. Volgens effectenmakelaarshuis Merrill Lynch is het overheidsaandeel daarin nu 30% tegen nog 41% vijf jaar geleden. Dat betekent dat het aandeel van het bedrijfsleven snel stijgende is. Naast gewone obligaties doen in de eurozone steeds meer de zgn. 'reverse convertibles' opgang. Dat zijn in aandelen converteerbare obligaties waarbij niet de obligatiehouder maar de emittent het moment van conversie bepaalt. Dat maakt deze vorm van beleggen veel riskanter, meer te vergelijken met aandelen dan met risicoarme traditionele obligaties.
Gezien het aanbod en de vraag naar relatief risicoarme beleggingen voorzien analisten de komende tijd een stijging van de rendementen. Maar veel hangt af van de vraag hoe snel en hoeveel de economische groei weer aantrekt. Nu het overal slechter gaat en overheden geconfronteerd worden met dalende belastinginkomsten, is het logisch dat men de tekorten probeert aan te vullen met extra obligatieleningen, waardoor de markt wordt afgeroomd. Zowel in de VS als in Europa bestaat nog steeds de wens om binnen enkele jaren te komen tot een situatie van begrotingsevenwicht, maar vooral in de grote landen van de eurozone (Duitsland, Frankrijk) lijkt dat een vrome wens.
Niettemin zijn de landen van de eurozone door de strakke regels van het stabiliteitspact gedwongen hun uitgaven aan plafonds te binden. In Engeland en de VS bestaat er daarentegen geen plafond. In dit laatste land maken de forse belastingverlagingen en stijgende militaire uitgaven het handhaven van een begrotingsevenwicht steeds moeilijker. Volgens analisten gaat de markt nog steeds uit van begrotingen min of meer in evenwicht, maar als overheden aanleiding zouden gaan geven dit principe aan de wilgen te willen hangen, dan kan dat dramatische gevolgen hebben voor de hele emissiemarkt van overheidsobligaties en met name de rentestand.
Sinds de geboorte van de euro in 1999 is erg veel geld uit Europa in de VS geïnvesteerd, een stroom die nu pas ophoudt en waarin de ECB bemoedigende signalen ziet voor de externe wisselkoers van de euro. Het grote tekort op de lopende Amerikaanse rekening is jarenlang gefinancierd met een buitenlandse kapitaalinstroom en aan die beweging lijkt een eind te komen. Een sterkere euro is gunstig om de inflatie in de hand te houden, die vermoedelijk dit jaar gemiddeld toch net niet onder de magische grens van 2% komt door de hoge olieprijzen, de stijgende lonen en het algemene 'afronden naar boven' bij de euro-introductie.
Na het stabiel laten van de rente in de laatste dagen door zowel de ECB als de Amerikaanse centrale bank, de Fed, dachten analisten dat er voorlopig geen renteverhogingen inzitten. De Fed wordt pas in augustus geacht de rente te verhogen omdat het herstel in de VS toch trager gaat dan eerder was voorzien. Nu de ECB zich in haar maandbericht over mei steeds bezorgder over de inflatie uitlaat, betwijfelt men of de ECB ook tot augustus zal wachten met een renteverhoging. Naast de lange rente staan wat betreft de korte rente de signalen dus ook op omhoog.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}