door Pieter Nijdam PARIJS - Het voortijdige vertrek van premier Lionel Jospin heeft in Frankrijk gezorgd voor een staatkundig novum.
Voor het eerst in de geschiedenis van de Vijfde Republiek kan president Chirac, als hij morgen wordt herkozen, een premier benoemen van een andere politieke kleur dan de meerderheid in het parlement.
Ruim 4,5 jaar geleden koos het Franse volk voor een linkse regering onder leiding van Jospin. De gedwongen samenwerking, de zogenoemde 'cohabitation', tussen een president en een premier van verschillende politieke komaf was daarmee een feit.
Artikel 8 van de grondwet schrijft voor dat de president een nieuwe premier benoemt indien de oude voortijdig aftreedt. Het staat de centrumrechtse Chirac vrij iemand van zijn eigen politieke kleur aan te wijzen. Dat hij daarmee de wens negeert van zijn eigen volk, neemt hij waarschijnlijk voor kennisgeving aan.
Algemeen wordt verwacht dat er tot aan de parlementsverkiezingen op 16 juni een nieuw, centrumrechts kabinet zal komen. De meeste kans op het premierschap maken voorzitter Nicolas Sarkozy van de neogaullistische RPR of een van Chiracs vertrouwelingen Jean-Pierre Raffarin en Philippe Douste-Blazy. De nieuwe premier stelt zijn ministersploeg samen.
Of dit het kortste kabinet uit de historie van de Vijfde Republiek zal worden, hangt af van de uitslag van de parlementsverkiezingen. Indien de Fransen over 43 dagen kiezen voor een linkse meerderheid in de nationale assemblee, dan moet de president opnieuw een nieuwe premier aanwijzen, maar ditmaal uit het socialistische kamp. Kiest Frankrijk in meerderheid voor centrumrechts, dan mogen Chiracs favoriete premier en diens ministerraad blijven zitten.
In de bizarre situatie tot aan de parlementsverkiezingen is zowel de nieuwe (interim-)regering als het parlement aan speciale regels gebonden. De grondwet bepaalt namelijk dat de volksvertegenwoordiging gedurende deze periode geen motie van wantrouwen mag indienen om de regering ten val te brengen. De regering mag op haar beurt geen belangrijke of omstreden wetsvoorstellen bekrachtigen. Wie bepaalt wat belangrijk is of omstreden, is echter onduidelijk. Ook de grondwet geeft daar geen uitsluitsel over.
In het onwaarschijnlijke scenario dat de extreemrechtse leider Jean-Marie Le Pen morgen tot president wordt gekozen, blijft de 69-jarige Chirac zijn ambt in ieder geval uitvoeren tot 16 mei middernacht. Als de klok vervolgens twaalf slaat en het 17 mei is geworden, zullen de poorten van het Élysée opengaan voor de 73-jarige leider van het Front National.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}