DEN HAAG - "Het einde van mijn rit is gekomen. Er zit niets anders op". De spanning is van het gezicht van Jaap de Hoop Scheffer na ruim acht uur vergaderen af te lezen. Het einde van een carrière in de top van het CDA is nabij. De oud-diplomaat nam zaterdagavond het belangrijkste politieke besluit in zijn leven.

"Ik heb net medegedeeld dat ik mijn kandidatuur voor het lijsttrekkersschap neerleg," aldus De Hoop Scheffer. "Uiteindelijk draait alles om vertrouwen, en dat vertrouwen bleek onvoldoende. Dit moet ik het CDA niet aandoen om op deze basis verder te gaan en ik moet dit ook mijzelf niet aandoen", aldus De Hoop Scheffer.

Zaterdagavond rond half negen 's avonds hakte De Hoop Scheffer de knoop door. Daarvoor voerde hij enkele emotionele telefoongesprekken met zijn vrouw Jeannine en zijn dochters.

"Zij vinden het niet onplezierig dat zij mij in de toekomst wat vaker thuis zullen zien", zo zei de vertrekkende CDA'er met gevoel voor theater.

Volgens De Hoop Scheffer was het niet het voorstel om Marnix van Rij alsnog op de derde plaats van de lijst te zetten dat voor hem onverteerbaar was, ook al had hij eenzelfde plan enkele weken geleden nog getorpedeerd en als "suïcidaal" bestempeld.

Voor aanvang van de vergadering was de fractievoorzitter zelfs zeer optimistisch geweest over de afloop van de vergadering. Marnix van Rij was daarvoor bij hem thuis langs gekomen en tijdens de koffie besloten beide kemphanen dat zij samen de CDA-kar zouden trekken, met De Hoop Scheffer als lijsttrekker.

"Wij kwamen bij mij thuis tot de conclusie dat dat het zou kunnen zijn", aldus De Hoop Scheffer, die ervan uit ging dat de interne ruzie op zaterdagmiddag zou worden bijgelegd. Van Rij legde zich vervolgens weer snel neer bij de nummer-3 positie, zoals het partijbestuur voorstelde.

"Ik ging vanmiddag om een uur met de ambitie en de verwachting naar binnen dat ik er als lijsttrekker weer uit zou komen. Ik heb het conflict immers niet gezocht en ben niet gaan bewegen. Er zijn bewegingen in gang gezet. Zonder dat ik het wilde was deze situatie donderdag ontstaan", zo vervolgde de zeer geraakte CDA'er. "Maar als het partijbestuur vervolgens onvoldoende vertrouwen uitspreekt is er voor mij maar een gang."

Voordat De Hoop Scheffer in de regenachtige avond verdwijnt steekt hij zijn partijgenoten nog een hart onder de riem. De ex-lijsttrekker belooft dat hij op de nieuwe lijsttrekker zijn stem gaat uitbrengen.

"Ik leg mij hier bij neer. Ik heb achteraf geen spijt en heb altijd gezegd dat ik tot het einde zou blijven vechten. Ik ben niet verbitterd, maar wel erg teleurgesteld over wat hier vanavond gebeurd is."

Gisteravond werd in CDA-kringen druk getelefoneerd en gespeculeerd. "Heb ik me hiervoor de afgelopen jaren nou zo uitgesloofd," vraagt een Kamerlid zich af.

"Iedereen zit er doorheen. Dit is een nachtmerrie, een drama", aldus CDA-Kamerlid Verburg. "Iedereen moet straks voor zichzelf de afweging maken. Voor mij staat het nog allerminst vast dat Van Rij nu lijsttrekker wordt."

Het CDA-Kamerlid Henk de Haan noemt het "buitengewoon shockerend" dat zijn "maat" De Hoop Scheffer op deze manier is aangepakt. "We hebben zeven jaar met elkaar met de poten in de modder gestaan. Als dan een van je maten een mes in de rug wordt gezet. Ik heb er aan gedacht om op te stappen", aldus De Haan.

Het Zeeuwse Kamerlid Buijs is woedend over de cultuur in de partijtop. "Onprofessioneel en amateuristisch. Ik ben echt woedend. Ook over het feit dat de fractie pas in zo'n laat stadium is geïnformeerd. Ik had het idee dat we redelijk goed bezig waren. Alle partijen hadden wijsheid moeten betrachten, ook Jaap. Ik snap hem persoonlijk wel. Maar hij had beter akkoord kunnen gaan met Marnix op drie."

Jaap de Hoop Scheffer verzette op zijn vrije zondag zijn gedachten. "Ik ga hardlopen en naar de kerk", aldus De Hoop Scheffer.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 1 oktober 2001