DEN HAAG - Nederland staat aan de rand van een uitbraak van het gevreesde mond- en klauwzeer. Op een geitenfokkerij in Oene (Gelderland) zijn vier dieren in eerste instantie positief getest op de zeer besmettelijke dierziekte.

Daarnaast werden op een rundveebedrijf in Oosterwolde, dat contact heeft gehad met het bedrijf in Oene, vijf geiten en schapen bij een eerste mkz-test positief bevonden.

"Toen ze hier met linten aankwamen, wist ik al hoe laat het was. Dat zoiets nu toch nog in ons land en juist hier moet gebeuren. Ik hoop dat de uitslag aan deze week toch nog goed uitpakt, maar ik vrees het ergste ook voor mijn veestapel", aldus een boer die gisteren poolshoogte kwam nemen bij het gedupeerde bedrijf in Oene.

De boerderij van Gerrit van der Weerd aan de Veluwsedijk 2 in Oene die hoogstwaarschijnlijk door MKZ is getroffen (Foto: Bert Wieringa)

Als gevolg van de mogelijke uitbraak is sinds gisteravond weer een algeheel vervoersverbod van evenhoevigen, zoals koeien, schapen, geiten en herten, ingesteld.

Komende dagen worden door RVV-inspecteurs liefst 1500 bedrijven gecontroleerd rond het bedrijf in Oene, alsmede een handelaar, een slachthuis en het bedrijf in Oosterwolde. De bewindsman sluit ook niet uit dat de ziekte door mensen is overgebracht.

Minister Brinkhorst (Landbouw), die zeer meeleeft met de getroffen boeren, sprak gisteravond van "een buitengewoon ernstige situatie". De definitieve testuitslagen komen pas vrijdag.

Minister Brinkhorst verdedigde dinsdag in de Eerste Kamer de begroting van het departement. Het ministerie maakte dinsdag bekend dat er sprake is van een ernstige verdenking van MKZ op een bedrijf in Gelderland. (Foto: ANP)

Op de Oenense geitenfarm waren 545 geiten en 74 mestkalveren aanwezig toen een veearts op 15 maart mkz vermoedde. Hoewel uit testen kwam vast te staan dat er voor 99 procent geen sprake was van de gevreesde dierziekte, heeft Brinkhorst het bedrijf toch laten ruimen en beperkende maatregelen getroffen.

De crisissituatie in Oene heeft geleid tot zeer felle kritiek op de minister. PvdA, CDA, GroenLinks en de SGP stellen dat Brinkhorst fout heeft gehandeld door het vervoersverbod te versoepelen in de nacht van afgelopen zondag op maandag. Boeren mochten sindsdien vee afvoeren naar een slachterij.

Volgens deze fracties is de minister veel te hard van stapel gelopen en kan dit hebben bijgedragen aan de verdachte situatie in Oene. Alleen de VVD vindt het onjuist om op dit moment 'zwartepieten' uit te delen.

LTO Nederland, dat een crisiscentrum in Den Haag heeft ingericht, steunt de minister en vindt de versoepeling nog altijd een terecht besluit. "Op dat moment stonden alle seinen op groen", aldus voorzitter G. Doornbos. Wel vindt hij dat er nu extra argumenten zijn om het paardenevenement Indoor Brabant af te gelasten.

Minister Brinkhorst wierp de zware kritiek van zijn collega's gisteravond verre van zich. Volgens hem was de versoepeling van het vervoersverbod zondagnacht verantwoord omdat voor 99 procent vaststond dat de verdenkingen in Oene negatief waren. Uit het oogpunt van dierenwelzijn, dat in de overvolle stallen in het gedrang kwam, heeft hij tot de versoepeling besloten.

"Het is een zeer kwetsbare situatie, maar er is geen bevestigde mkz, punt uit", aldus Brinkhorst die ervan overtuigd is dat hij de juiste maatregelen heeft genomen. "Ik zou het absoluut weer zo doen."

De minister heeft ondanks de dreiging nog niet naar het allerzwaarste middel, waarbij alle vervoer van alle dieren in Nederland wordt stilgelegd, gegrepen. Dat doet hij pas als er daadwerkelijk mkz wordt vastgesteld.

Er zou sprake kunnen zijn van een vals positieve uitslag. Dit komt vaker voor. Het is onder meer in Frankrijk gebeurd. De definitieve uitslagen van de bloedtesten van de in totaal negen dieren worden vrijdag verwacht.

De veterinaire experts van de Europese Unie besloten gisteravond juist om per 28 maart de beperkingen wat betreft de export van Frans vee deels op te heffen. Levende dieren uit Mayenne mogen nog steeds niet worden vervoerd.

De versoepeling geldt onder de voorwaarde dat er geen nieuwe uitbraken komen en dat alle tests die nog moeten worden gedaan negatief uitpakken. Gisteravond dook er echter al weer een nieuw Frans geval van mkz waarmee de versoepeling waarschijnlijk alweer van de baan is.

Het exportverbod voor Brits vee, vlees en vleesproducten is verlengd tot 4 april. Engeland heeft de mkz-epidemie nog steeds niet onder controle en inmiddels het leger ingezet om op te treden tegen de inmiddels meer dan 350 geïnfecteerde boerderijen. Gevreesd wordt dat meer dan een miljoen dieren, die mogelijk in contact zijn geweest met het virus, moeten worden verbrand.

wo 21 maart 2001