NEW YORK/BRUSSEL - Onder druk van conservatieve Republikeinen en industriële belangengroepen ziet president George W. Bush af van zijn plan om energiebedrijven te dwingen tot een forse reductie van de uitstoot van kooldioxide. Daarmee breekt de president voor het eerst sinds zijn aantreden, begin dit jaar, één van zijn verkiezingsbeloften.

Gematigde Republikeinen, Democraten en de Amerikaanse milieubeweging zijn massaal gevallen over het 'verraad' van de president. Ook de Europese Commissie is onaangenaam getroffen.

President George W. Bush (Foto: AP)

Volgens milieucommissaris Margot Wallström negeert de Amerikaanse president overtuigende wetenschappelijke bewijzen dat CO2-uitstoot één van de belangrijkste oorzaken is van het broeikaseffect.

Niet tijdig ingrijpen zouden op termijn voor enorme milieuproblemen gaan zorgen. "Niemand zou die waarschuwingen moeten negeren. Ik ben bezorgd over de uitspraken van Bush en we zullen nu met de VS gaan praten om te zien wat de praktische implicaties daarvan zijn", aldus een schriftelijke verklaring van Wallström.

Het schrappen van de reductieplannen staat ook haaks op het klimaatverdrag van Kyoto, dat door voormalig president Clinton is ondertekend. In het protocol beloven 38 industrielanden onder meer een flinke vermindering van CO2-uitstoot. De Republikeinen zijn fel tegen ratificatie van 'Kyoto'. Zij willen niet dat het Amerikaanse energiebeleid wordt gedicteerd door een internationaal verdrag.

De ommekeer van Bush kwam nadat een rechtse pressiegroep had gedreigd met een 'oorlog' tegen de president als hij zijn plannen zou doorzetten. In een brief aan Republikeinse senatoren, die zich tegen het milieuplan hadden gekeerd, verwijst Bush naar het gevaar van een energiecrisis bij het opleggen van de CO2-maatregel.

Volgens het Amerikaanse ministerie van Energie zouden elektriciteitsproducenten bij een gedwongen beperking van CO2-emissies overschakelen van kolen- naar gasgestookte centrales met als gevolg forse prijsstijgingen voor de consument. De sterk vervuilende kolencentrales leveren meer dan 50 procent van de energie in de VS.

Bush beloofde tijdens de verkiezingscampagne dat hij zich sterk zou maken voor een schoner milieu door het terugdringen van de uitstoot van zwaveldioxide, stikstofdioxide, kwik en kooldioxide. Hij stelde gedwongen reducties voor en ging daarmee verder dan zijn Democratische rivaal, vice-president Al Gore, die slechts aandrong op vrijwillige medewerking van energiebedrijven.

Ook Bush' Milieuminister Christine Todd Whitman en diens minister van Financiën Paul O'Neill waren voorstanders van een CO2-reductie. O'Neill, voormalig topman van aluminiumconcern Alcoa, waarschuwde in 1998 voor de gevaren van het broeikaseffect en trok zelfs een vergelijking met een potentiële atoomramp om overheidsingrijpen te bepleiten.