De algemene 'federal funds rate' bevindt zich nu op het hoogste niveau sinds januari 1991, het staartje van de laatste economische recessie. De verhoging met 0,5 procent is de hoogste in vijf jaar tijd en volgt op een reeks verhogingen van telkens een kwart procent waarmee de rente vanaf vorig jaar zomer geleidelijk werd opgeschroefd van 4,75 naar 6 procent.

Met de verhoging van een half procent geeft Fed-voorzitter Alan Greenspan te kennen zich nu meer dan voorheen grote zorgen te maken over het groeitempo en dreigende inflatie. De Fed hoopt met het rentebesluit op een zogeheten 'zachte landing', waarbij de 'booming' economie voldoende afkoelt om de inflatie in toom te houden, zonder dat er een recessie ontstaat.

Op de effectenbeurs van New York was de renteverhoging al ruimschoots in de aandelenkoersen verdisconteerd. De Fed lijkt daarmee de gevangene te zijn geworden van algemene marktverwachtingen. Een verhoging met minder dan een half procentpunt zou averechts hebben uitgepakt, zo meent Robert DiClemente van Salomon Smith Barney. "Dat zou een enorme koersrally in gang hebben gezet en ik denk niet dat Greenspan daarop zat te wachten."

Volgens Alice Rivlin, voormalig vice-voorzitter van de Fed, stond de centrale bank nu voor een belangrijke tactische keuze: "Hoe kunnen wij het best aan de zakenwereld, investeerders en consumenten de boodschap overbrengen dat men het rustiger aan moet doen zodat de economische motor blijft doordraaien zonder oververhit te raken."

Er bestond twijfel bij de Federal Open Market Committee (FOMC), het beleidsbepalende orgaan van de Fed, over het effect van de 'babystapjes' waarmee sinds vorig jaar juni de rente tot vijf keer toe met een kwart procent werd verhoogd. De Amerikaanse economie leek alleen maar harder te groeien. De werkloosheid ligt met 3,9 procent op het laagste niveau in dertig jaar. Deze krapte op de arbeidsmarkt leidt tot looninflatie. Tegelijkertijd blijven de Amerikanen koopziek. "Het kan nog steeds niet op", zegt Jim Glassman van Chase Securities. "Er zijn banen zat, de mensen zien hun inkomen stijgen en geven geld uit als water. Niemand lijkt zich iets aan te trekken van de Fed."

In drie achtereenvolgende kwartalen was sprake van een economische expansie met meer dan 5 procent: met als hoogtepunt een groei van 7,9 procent in het laatste kwartaal van vorig jaar. In de eerste drie maanden van dit jaar groeide de economie met 5,4 procent. Dit is nog steeds te hoog volgens de maatstaven van de Fed, die liever een groeipercentage ziet van tussen de 3 en 3,5 procent om het inflatiespook buiten de deur te houden.

Op Wall Street luidt alom de verwachting dat de Fed zijn doel pas heeft bereikt wanneer de 'federal funds rate' het tarief dan banken elkaar in rekening brengen is opgeschroefd tot 7 procent. Dit betekent dat de Fed mogelijk ook bij de volgende rentevergadering, eind juni, tot een verhoging met een half procent besluit. Larry Wachtel van Prudential: "Ik verwacht dat het daarmee voorlopig is gedaan, omdat de presidentsverkiezingen dan rap naderen en de Fed zich op het rentefront even koest wil houden."

Mark Vitner van First Union Corp. verwacht dat de rente aan het eind van het jaar met een vol procentpunt zal zijn gestegen tot 7,5 procent. Dit kan er volgens Vitner toe leiden dat de 'prime rate', de 'prijs' van leningen voor topcliënten van banken, voor het eerst in tien jaar tijd boven de 10 procent belandt. "Dat zou, als psychologische mijlpaal, pas echt effect sorteren", zegt Vitner.

De Nationale Vereniging van Makelaars in de VS waarschuwt echter voor een ramp op de huizenmarkt. De hypotheekrente is de afgelopen maanden geleidelijk omhoog gekropen. Het vaste percentage voor een 30-jarige lening is in een jaar tijd gestegen van 7 naar meer dan 8,5. Makelaarsvoorman Dennis Cronk is bang dat het scenario van begin jaren tachtig zich herhaalt, toen de Fed de rentetarieven bleef verhogen in de strijd tegen inflatie en de hypotheekrente tot boven de 17 procent steeg. "Als de Fed zo doorgaat, dreigt de huizenmarkt opnieuw in te storten", aldus Cronk.