Ritsma getergd naar goud

door Luuk Blijboom - HAMAR, maandag
foto: Glenn Wassenbergh

Een ijsvloer waarop hij twee dagen lang geen moment uit de voeten kwam, schaatsen die rijp zijn voor de vuilnisbak en buitendeuren van het Vikingschip die halverwege de tien kilometer plotseling worden opengezet. Niets kon het fenomeen Rintje Ritsma weerhouden van het behalen van zijn zesde Europese schaatstitel. De ergernis over de wijze waarop het Noorse organisatiecomité het afgelopen weekeinde de lokale favoriet Eskil Ervik in de kaart trachtte te spelen won het na vier afstanden evenwel ruimschoots van de blijdschap.

"Het valt niet te bewijzen dat er sprake is van opzet, maar het is wel heel frappant dat ik geen enkele wind voelde toen Ervik de rit voor mij reed", zei Ritsma met de zweetdruppels nog op zijn voorhoofd. "Doordat er koude buitenlucht in de warme hal komt, ontstaat tegengestelde luchtcirculatie. Eigenlijk is het onvoorstelbaar dat zulke praktijken mogelijk zijn. Voor hetzelfde geld worden de volgende keer de ijsmachines uitgezet als ik op het ijs verschijn."

De uiterst dubieuze gang van zaken bevestigde voor Ritsma de vermoedens dat al sinds de Winterspelen van 1994 op de olympische schaatsbaan wordt gesold met de belangen van schaatsers die niet onder de Noorse vlag opereren. "Niet dat we destijds anders van Johan Olav Koss hadden gewonnen, maar het is natuurlijk vreemd dat zulke zaken zes jaar lang hebben kunnen plaatsvinden." Uit voorzorg hadden Ritsma's ploeggenoot Martin Hersman en bondsarts Hans van Cuijck zich daarom voor de tien kilometer al in de nabijheid van de twee toegangsdeuren geposteerd.

Toen Ritsma bij de doorkomst van de 8000 meter plotseling in de bocht koude tegenwind voelde, bereikte de woede die al twee dagen sluimerde het kookpunt. Zijn rondetijd schoot omhoog naar 33,5, Ritsma schreeuwde zijn coach Geert Kuiper toe iets aan de situatie te doen ("Ik begreep er niets van, ik dacht dat hij zijn schema niet meer kende of zo") en toen de deur eenmaal weer in het slot zat, hadden de Noren het tegenovergestelde effect bereikt. "Doordat ik me zó vreselijk kwaad maakte, pompte er zoveel adrenaline door mijn lichaam dat ik er nog een goed slot kon uitpersen. Ab Krook heeft namens de KNSB een officiële klacht ingediend bij de ISU. Zulke praktijken horen niet op een schaatsbaan thuis. Ik ben benieuwd of het enig effect sorteert."

Het voorval paste precies in het toernooi dat Ritsma maar niet naar zijn hand kon zetten. Het puntentotaal van 153.608 mocht dan een kampioenschapsrecord zijn, het gat met runner-up Ervik en nummer drie Ids Postma, respectievelijk 0,250 en 0,977 punten, bedragen maar toch. Eigenlijk, zo stelde hij recapitulerend, liep in de hal waar hij in 1994 zijn eerste Europees kampioenschap veroverde niet één afstand zoals hij dat graag had gezien. "Lekker de zaak controleren, een beetje spelen, het was er allemaal niet bij. Ik was eigenlijk meer in gevecht met mezelf dan met mijn tegenstanders."

Allereerst was daar het ijs, waarop hij maar geen grip kon krijgen en daardoor zijn bovenlichaam geen moment in balans kreeg. Daarnaast waren er de schaatsen met wie hij sinds een maand een haat-liefde-verhouding heeft. "Een week voor de NK allround in Den Haag raakte de schoen van mijn rechterschaats stuk. Sinds die tijd ben ik alleen maar aan het sleutelen geweest met mijn nieuwe schaatsen, maar ik krijg maar niet het idee dat het materiaal is dat bij me past. Ik moet me aanpassen aan de schaatsen, terwijl het natuurlijk andersom hoort te zijn. De afgelopen dagen heb ik plaatjes onder mijn ijzers gezet, nieuwe buizen uitgeprobeerd, maar niets hielp. Uiteindelijk heb ik maar gereden met mijn oude linker- en een nieuwe rechterschaats. Maar dat kan natuurlijk niet al te lang duren. Dinsdag sta ik daarom op een paar nieuwe schaatsen. Of dat geen risico is, drie weken voor een wereldkampioenschap? Ach, soms heb je binnen een dag het juiste gevoel weer te pakken."

De belabberde secundaire arbeidsvoorwaarden maakten zelfs dat Ritsma na drie afstanden ten prooi viel aan onzekerheid. De Lemster mocht voor de slotafstand dan een buffer ten opzichte van Postma (3,37 seconden) en Ervik (7,58 seconden) hebben, gerust op de goede afloop was hij allerminst. "Ik heb me héél gedegen moeten voorbereiden op de tien kilometer. En dat is wel eens anders geweest."

De angst bleek ongegrond, mede doordat de verwachte aanval van met name Ervik uit bleef. En omdat ook Postma niet bij machte bleek zijn tobbende provinciegenoot op de slotafstand te dwarsbomen werd Ritsma bij ontstentenis van Gianni Romme uiteindelijk nog vrij gemakkelijk kampioen. Dat konden zelfs de openzwaaiende deuren, hindernis nummer drie, niet voorkomen.

Of hij ook niet vond dat het het spannendste EK van het laatste decennium was geweest, luidde gisteravond de slotvraag aan Ritsma. "Voor het publiek waarschijnlijk wel, maar ik denk er toch een beetje anders over. Je kunt geen enkel EK vergelijken met een ander, maar dit was zonder twijfel mijn moeilijkste kampioenschap ooit. Aan de andere kant maakt dat het voor mij gelijk ook de mooiste titel."