Poetin laat burgers
weer bespioneren
Van onze correspondent - MOSKOU, vrijdag
Big Brother is dood; leve Big Brother! Geruisloos,
maar niet minder effectief, ondertekende de 47-jarige Russische interim-president
en voormalige KGB-man Vladimir Poetin onlangs een decreet dat de staat
de mogelijkheid geeft om al het e-mail-verkeer af te tappen.
Een
Tsjetsjeense vluchteling neemt afscheid van zijn gezin, dat met de bus terug
naar huis gaat. Hij mag niet mee, want als 'weerbare man' is hij een potentiële
terrorist, en mag hij Tsjetsjenië niet in. FOTO: AP
Negen jaar na de val van het Sovjet-communisme krijgt de roman '1984'
van de Britse schrijver George Orwell, dat het lot beschrijft van de enkeling
in een Big-Brother-achtige terreurstaat, in het Rusland van Poetin alsnog
gestalte.
Zeven Russische rechtshandhavende organen, waaronder politie en douane,
krijgen de gelegenheid om met een klikje van de muis de elektronische
berichten van burgers en bedrijven te lezen. Officieel is de maatregel
bedoeld om criminelen op te sporen, zoals belastingontduikers, moordenaars
en pedofielen. Maar de grote roerganger achter de operatie is de FSB (voormalige
KGB) en dat zegt veel Russen genoeg.
"Dit is weer zoals vroeger", vertelt de 37-jarige Tanja,
die nog maar net twee maanden in het bezit is van een computer en een
eigen e-mail adres. "In de Sovjet-Unie waren we vaak bang om sommige zaken
over de telefoon zeggen. Nu kan de staat weer kijken in de hoofden van
de mensen; dossiers aanleggen over wat je doet en denkt. Vreselijk."
"Politiestaat"
Jelena Bonner, de weduwe van de kerngeleerde en mensenrechtenactivist Andrej Sacharov, noemde de maatregel in de Moscow Times een terugkeer naar de politiestaat. "Deze politiestaat in oorlogstijd (oorlog met Tsjetsjenië, red.) is ongemerkt opgekomen bij het aantreden van Poetin op 31 december."
De tekenen dat Poetin (volgens intimi een bescheiden,
trouw en zeer vroom mens) bezig is niet alleen de geestelijke, maar ook
de fysieke vrijheden in te perken, zijn in Tsjetsjenië volop aanwezig.
Voor de tweede dag was gisteren de grens van de opstandige Kaukasusrepubliek
voor alle Tsjetsjeense mannen tussen de tien en zestig jaar hermetisch
gesloten. Net als tijdens de eerste Tsjetsjeense oorlog (1994-1996) zouden
er zelfs weer interneringskampen zijn ingericht, waar de gevangenen op
mogelijke banden met de moslimrebellen worden onderzocht.
Hartverscheurend
De maatregel leidt tot hartverscheurende taferelen. Huisvaders worden ineens gescheiden van hun vrouw en kinderen en gezien als potentiële islamitische bandiet. De mensenrechtenorganisatie Human Right Watch, die waarnemers ter plekke heeft, riep op tot internationale veroordeling.
De recente Russische tegenslagen op het Tsjetsjeense slagveld hebben het blazoen van Poetin aangetast. Maar gisteren aanvaardde hij in zijn geboortestad Sint-Petersburg "dankbaar" van 200 zakenlieden het officiële verzoek om zich voor het presidentschap kandidaat te stellen.
Ex-premier Jevgeni Primakov ziet, net als voormalig Sovjet-leider Michail Gorbatsjov, af van een race om het presidentschap. Primakov wil nu liever voorzitter worden van de Doema, het Russische lagerhuis.
|