Ontknoping nadert in
raadsel Lodewijk XVII
door Pieter Nijdam - PARIJS, dinsdag
Een van de grootste mysteries in de Franse geschiedenis lijkt de ontknoping nabij. Is koning Lodewijk XVII op tienjarige leeftijd aan tbc overleden in de beruchte Parijse Tempel-gevangenis? Of slaagde hij erin met behulp van koningsgezinde jezuïeten naar het buitenland te ontsnappen?
Wetenschappers buigen zich momenteel over het hart van de vermeende koning, dat onlangs uit het koninklijke familiegraf in de basiliek van Saint-Denis werd gehaald. DNA-proeven moeten uitsluitsel geven over het lot van de Franse troonopvolger, van wie royalisten al meer dan 200 jaar beweren dat hij is ontkomen naar Canada of Nederland.
Door genetisch materiaal van het in alcohol geconserveerde hart te vergelijken met het haar van Lodewijks moeder Marie-Antoinette hoopt historicus Philippe Delorme eindelijk klaarheid te scheppen.
Tijdens de Franse revolutie, in 1793, werd de Franse koning Lodewijk XVI en diens echtgenote Marie-Antoinette in het centrum van Parijs onthoofd. Hun zoon en troonopvolger, de achtjarige Lodewijk-Karel, werd vastgezet in de Tempel-gevangenis. Volgens de overlevering werd de jongen een jaar later ziek, waarna hij in 1795 aan tbc zou zijn overleden.
Vanaf dat moment kwam de geruchtenstroom op gang. Lodewijk-Karel
zou reeds kort na zijn gevangenneming zijn ontsnapt en heimelijk naar
het buitenland zijn gebracht door jezuïeten en aanhangers van de
Bourbon-dynastie. De jongen, die aan tbc overleed, zou iemand anders zijn
geweest. In de overlijdensakte stond Louis Charles Capet.
Schreeuw
"Een bewaker verklaarde destijds dat nogal wat badkuipen vanuit de gevangenis naar buiten werden gedragen. Hij had de schreeuw van een kind gehoord toen een van de mannen die een badkuip droegen, over een steen struikelde", aldus historicus Delorme, die in 1995 bekendheid verwierf met het spraakmakende boek 'De zaak Lodewijk XVII'.
Hierin beschrijft Delorme hoe de arts die sectie verrichtte op het lijk van de overleden jongen "door royalistische emoties overmand" het hart stal en op alcohol zette. Een van de leerlingen van de arts jatte op zijn beurt het hart, maar gaf op zijn sterfbed opdracht het terug te geven.
Nadat de Franse monarchie in 1814 was hersteld werd het
hart aan verscheidene nazaten van de Bourbon-familie aangeboden, maar
niemand wilde het hebben vanwege de duistere herkomst. Uiteindelijk werd
het orgaan geadopteerd door de Spaanse Bourbon-tak, die het in 1975 aan
Frankrijk teruggaf. Nog datzelfde jaar werd het hart bijgezet in de koninklijke
graftombe van de basiliek van Saint-Denis.
Avonturier
Van de velen die zich de afgelopen 200 jaar voor Lodewijk XVII hebben uitgegeven, is de in 1845 te Delft overleden Karl Wilhelm Naundorff de bekendste. Deze avonturier verklaarde in 1810 in Berlijn voor het eerst de zoon te zijn van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette. Van 1833 tot 1836 verbleef hij in Frankrijk, waar hij werd uitgewezen toen hij zijn 'zuster', de hertogin van Angoulême, een proces aandeed.
Na een kort verblijf in Groot-Brittannië, waar Naundorff zich voor Messias uitgaf, vestigde hij zich in 1845 in Nederland. Op voorspraak van koning Willem II, die om onduidelijke redenen als zijn beschermheer optrad, verkocht hij voor veel geld een geheime militair-technische uitvinding aan de Nederlandse staat. Een maand later overleed hij geheel onverwacht.
Naundorff werd in zijn overlijdensakte Charles Louis de Bourbon, hertog van Normandië en Lodewijk XVII genoemd. Zijn zoon kreeg een jaar later in een zeer geheim Koninklijk Besluit van Willem II officieel de naam Charles Eduard de Bourbon. De langdurige processen van Naundorffs nazaten om hun aanspraken op de Franse troon te doen gelden, leidden tot niets. Bij het openen van het graf in 1950 werd vastgesteld dat Naundorff circa 60 jaar oud is geworden en dus evenals de 'echte' Lodewijk XVII in 1785 geboren zou kunnen zijn.
Volgens een geheel andere versie zou Lodewijk-Karel met behulp van de royalisten naar Québec in Canada zijn ontsnapt. Daar trouwde hij in 1825 met de 17-jarige Adéline Bois, die hem vijf zonen en drie dochters schonk. De juridische aanspraken van deze nakomelingen werden eveneens ongegrond verklaard.
Delorme: "Met het genetisch onderzoek hopen we eindelijk het ontbrekende stukje van de puzzel te vinden. Maar zelfs als het DNA-patroon van hart en haar afwijken, weten we nog niet wie de echte koninklijke nazaat is."
|